Aktarma Organlari (şaft Veya Zincir);

**ZaferYangin** · 14 Kasım 2006, 12:38

Motorunuz şaftlı ise, mutlak suretle diferansiyel yağını kontrol edin. Bunun için arka bağlantıda bulunan diferansiyel kafasının üstünde küçük bir kapak mevcuttur. Bu kapağı açıp içindeki yağ miktarına bakın. Merak etmeyin kapağı açınca yağ akmaz. Yağ, kapağın hemen altında kalacak şekilde durur. Parmağınızla yağın durumunu kontrol edin. Kayganlığı, yoğunluğu yağın durumu ile ilgili size bilgi verir. Eksik ise mutlaka kapak seviyesine kadar tamamlayın. Ancak eksilme sebebini de araştırın. Bir yerden kaçırma var mı yok mu gözle kontrol edin. Çünkü bu yağın eksilmesi pek de mümkün değil. Yine aksi bir durum yoksa, kullanım kitapçığında belirtilen sürede yağı değiştirin.

Motorunuz zincirli ise, kuru, tozsuz asfalt kullanımlarda her 300 – 400 km de, yağmurlu, çamurlu ve tozlu kullanımlarda her 150 km de bir yağlamanızda fayda var. Bunun dışında yine kuru, tozsuz kullanımlarda 1000 – 1500 km de (zincirinizin gözle kontrolünde size kalmış bir durum), çamur, toz gibi olumsuz durumlarda ise her 500 – 600 km’de bir temizlemenizde fayda var. Şimdi bu yağlama ve temzileme işi her zaman sorun olmuştur. Özellikle sadece yan ayağı olan motorlarda. Bunun için çeşitli alternatifler olsa da en kolay ve pratik çözümü, hırdavatçılardan alacağınız küçük bir şişe kriko veya uzakdoğu malı küçük arabalı krikolardır. Bunların size maliyeti en fazla 100 YTL gibi olacaktır. Zor koşullar olmadığı içinde çok çok uzun ömürlü kullanım sağlar. Nasıl kullanacağım derseniz;

Motorunuz yan sehpada iken arka tekere yakın bir mesafeden tekerleği yerden biraz kesecek kadar kaldırın. Bu sayede motorunuz yan sehpa ile kriko üzerinde arka tekerleği havada olacak şekilde kalkacaktır. Ancak tekerleği çok fazla kaldırmanız, motorunuzu yatırmanıza sebep olur. Bunun için tekerleğin yere sürtünmeden dönmesi yeterli. Altında kalacak 1-2 cm veya daha fazlasının önemi yok. Artık tekerleğiniz boşta ve zincirinizi rahat bir şekilde yağlama veya temizleme olanağınız var. İsterseniz temizleme ve sonrasında yağlama şeklinden bahsedelim. Piyasada temizleme spreyleri olduğu gibi, kerosen veya mazot ve bir fırça yardımı ile de temizleyebilirsiniz. Ancak benzin veya tuzruhu gibi oringlere zarar verecek sıvılardan kaçının mutlaka. Akıllarda mazotun da kullanılmaması yönünde bir fikir vardır. Ancak mazot, içeriği açısından yağlayıcı özelliğinden dolayı kullanılmasında bir sakınca yoktur. Niçin temizleme yapılır? Öncelikle zincirin dış kesiti ile arasında yağ barındıran ve bu yağın ısı ile inceldiğinde arasından geçişini sağlayarak zincirin sürekli yağlı kalmasına neden olan oringler, temizlenmediği zaman yumuşaklığını yitirir ve zaman içinde çatlar. Bu yüzdendir ki, zincirinizin yağlı kalmasını sağlayamaz. Bu da pas, metal yorgunluğunun daha çabuk olması gibi durumlara neden olur. Bu da zincirinizin daha çabuk bozulmasına sebep olacaktır. Bu yüzden zincirin belirli zamanlarda temizlenmesi gerekmektedir.

Sprey tarzı temizleme ürünleri için temizleme şekli daha basit ama fırçalama ile yapılan temizleme daha detaylıdır. Sprey ile temizleme, elinizle arka tekeri çevirirken aynı yağlamada olduğu gibi spreyi zincire püskürterek yapılır. Spreyin kimyasal özelliği, yağ, çamur gibi pislikleri çözerek, sıvı ile akmasını sağlar. Ancak her ne olursa olsun bir miktar pislik kalabilir. Ancak kerosen, mazot ve fırça daha kesin çözümdür. Bunun için küçük bir plastik kap, kabın içine kerosen veya mazottan bir miktar döküp, fırçayı batırmak sureti ile zinciri fırçalayarak daha detaylı bir temizlik yapılır. Burada teker bir yandan döndürülürken, bir yandan da fırça ile zincirin arkasını önünü, üstünü, altını güzelce fırçalamak gerekir. Daha sonra arka dişliyi fırçalamak gerekir.

Her iki temizleme şeklinin bir farkı da temizleme spreylerin çok çabuk kuruduğu gibi, kerosen, mazot gibi sıvının daha uzun sürede kuruması. Eğer temizliğin hemen ardından yağlama işlemi yapacak olursanız, mazot veya kerosen ile kayganlaşmış zincir yüzeyinde sıktığınız yağ tutunamaz. Dolayısıyla yağ da akar. Bu yüzden mazot veya kerosenin en azında 2-3 saat kurumasını beklemekte fayda var.

Yağlama şekli ise daima zincirin iç kısmından her iki taraftaki oringlere direk yağı sıkmak sureti ile olur. Baklalar içinde karşılıklı ikişer oring olduğu unutulmamalıdır. Önce bir taraftaki oringlerin üzerine, sonra öbür taraftaki oringlerin üzerine yağ sıkılmalıdır. Zincirin dış kısımında sıkılan yağın bir önemi yoktur. Çünkü dönen zincirin yaratığı merkezkaç kuvveti ile içerden sıkılan yağlar dış kısma geldiği gibi, dışarıdan sıkılan yağlar da zincirden kopup gider. Bu da arka jantınızın daha fazla yağlanmasına bir katkı, gereksiz yağ harcamanız ile doğru orantılı olarak cebinize de zarar verir.

Peki hangi tür veya marka zincir yağlarını tercih edelim? Benim kendimce uyguladığım bir teknik var zincir yağı seçimi konusunda. Offroad kullanım da yaptığımdan, zincirimde 2 çeşit zincir yağı kullanıyorum. Bunlardan biri, gres oranı yüksek olan ve diğeri de düşük olan. Yani halk arasında bu yağ, zincire zamk gibi yapışıyor denilen ve bu yağ zincirde tutunmuyor denilen. Şöyle ki;

Offroad kullanımında gres oranı yüksek yağlar, toz, toprak ve çamuru da zincir üzerine yapıştırıyor. Bu da, dönüş yolunda size zincirinizi temizlemeniz gerekliliğini doğuruyor. Oysa, gres oranı düşük olan yağlar, zinrice yapışmadığından, toz, toprak ve çamur ile beraber, zincirden kopup gidiyor. Döndüğünüzde, zinciriniz, çok da fazla kirlenmemiş oluyor.

Asfalt yolda ise, gres oranı yüksek olan zincir yağlarını tercih ediyorum. Çünkü daha uzun süreli zincirde duruyor ve yağlamayı daha uzun süreli yapabiliyor.

Aslında yurt dışında birkaç çeşit yağ var. Bunlar, Offroad, Asfalt, Racing gibi seçenekler sunuyor sizlere. (Başka var mı hatırlamıyorum şuan) Bunlardan, kullanım yerinize göre seçiyor ve ona göre kullanıyorsunuz. Ancak Türkiye’ye gelen zincir yağlarının çoğu Asfalt kullanımına yönelik. Burada ben, kendimce bir seçenek yapıyorum. Marka burada veremem. Reklama girer. Ancak, kötü diye tabir ettiğiniz ve zincire yapışmayan yağ çeşidini, kötü olarak kenara atmayınız. Unutmayın ki tozlu, topraklı yollarda işinize yarayacak. WD 40 gibi bir ürünü, zincirinizde kullanmayınız. Çünkü bu ürünün özelliği farklıdır. Asıl amacı, yağlayıcı değil, yağlı olduğundan suyu uzaklaştırıcıdır. WD-40: Water Displacement-40 Turkcesi: "Su tahliyesi" ya da "suyu yerinden etme" gibi bir anlam ifade eder. Bu daha çok, suyun zarar vermesini istemediğiniz elektrik ile ilgili kısımlarda suyu uzak tutmak için kullanılır. Ancak kontak sprey olarak kullanılmaz. Bu konuyu ilerde, Elektrik Aksamı bölümünde işleyeceğiz.

Zincirinizi temizlediniz ve yağladınız. Peki gerginlik kontrolü yaptınız mı? Bir zincirin bozulmasında en büyük etkenlerden biri de gergin veya bol zincirlerdir. Gergin bir zincir, motorunuzun kasis, tümsek gibi noktalarda esnemesi ile arka çatalın maksimum uzunluğa gelmesi ve zinciri daha fazla germesine neden olur. Bu da gerilen o noktanın uzamasına ve hatta daha ileri boyut, kopmasına sebep olabilir. Bu da büyük bir risktir. Bol bir zincir ise, ön dişlinin ani hareketi ile zinciri germesi ve anlık vurma şeklinde arka tekere gücü aktarmasına sebep olacaktır. Bu da yine o noktanın uzamasına sebep olur. Bu bozulma, sizin 3000-4000 devirlerinde sabit giderken silkeleme şeklinde kendini gösterir. Peki doğrusu ne olmalıdır? Yine kullanım kitapçığında zincirin bolluk seviyesi verilir. Bazı motorlarda çatal üzerinde de bu seviye belirtilir. Genel olarak zinciriniz, üzerinde bir kişinin ağırlığı varken, aşağı yukarı toplamda 2 cm kadar hareket edebilmesidir. Bu sayede iki kişi de binseniz, çatal en uzun mesafeye de uzasa zinciriniz gerilmeyecektir. Dediğim gibi motordan motora değişkenlik gösterebilir bu mesafe.

Zinciriniz iyi. Peki ya dişliler? Bunun için yeni bir dişli bulun ve bunun dişlerine bakın. Dişlerin dolgunluğu, şekli buna yakın olmalıdır. Dişler, zincirin döndürme yönüne doğru yatık olmamalıdır. Dişler kırık, kopuk olmamalıdır. Bunlara dikkat etmenizde fayda var. Bir de yanlış bir kanı var. Zincirimi değiştirdim ama dişlileri değiştirmedim. Gerek yoktu. Çok fazla eğilmemiş, bozulmamış. Yanlış bir düşünce. Her ne olursa olsun zamanı gelen zincir ile dişlilerin de değiştirilmesi gerek. Çünkü dişliler gözle görülmese de aşınmaya maruz kalmışlardır. Yeni zincir baklaları, aşınmış dişlere tam oturmayacağından, arada boşluklar kalacağından zincirinizi daha erken bozarsınız. Bu da masraftan kaçayım derken masraf açar. Bu yüzden mutlaka her zincir değişiminde dişliler ile birlikte değiştirilmesi faydalıdır.

**zeda3000** · 14 Kasım 2006, 13:43

Verilen detayli ve faydali bilgiler icin tessekur ediyorum.Zincirinizi mutlak surette yagli tutun.En pahalisi 18 ytl olabilecek her hangi bir sprey ile haftalik bakiminizi yapin.Zincirin ilk yaglama sonrasi janta yag atmasi gayet normaldir , bunu sorun etmeyin. Yaglamadiginiz zincir dislileri eritebilir ve hic beklemediginiz bir anda yolda kalabilirsiniz. Ben sahsen gordum bu olayi.