Oktan;
4 zamanlı motorlarda yakıt, belli bir sıkıştırma nedeniyle buji ateşlemesi olmadan, kendiliğinden yanabilir. Bu durum vuruntuya neden olur. Yakıtın oktan değeri onun, tutuşmadan ne kadar sıkıştırabileceğini gösterir. Düşük oktanlı yakıtlar ancak en az sıkıştırma oranına kadar dayanabilirler. Güçlü otomobillerde daha yüksek sıkıştırma oranları mevcuttur, bu da daha yüksek oktanlı yakıt gerektirir.
Benzin;
Benzin aslinda bir hidrokarbon karisimidir. Esas olarak 8 karbonlu dallanmis bir hidrokarbon olan, 2,2,4-trimetil pentandan olusan benzin; n-heptan (düz zincirli 7 karbonlu hidrokarbon) ile karisik olarak kullanilir. Iste bu karisimdaki 2,2,-trimetil pentan (oktan)yüzdesi bize oktan sayisini ifade eder.
Tamamen oktan yani 2,2,4-trimetil pentan iceren benzin 100 oktan olmus oluyor. %95 oktan, %5 de n-heptan iceren benzin ise 95 oktan olarak ifade ediliyor.
Yani benzin dedigimizde esas olarak 2,2,4-trimetil pentandan diger deyisle oktandan bahsetmis oluyoruz. Icerisine n-heptan konmasinin nedenini de kisaca benzinin düzenli bir sekilde yanmasini saglamaktir.
Bunlar ne ifade eder?
Sıkıştırma oranı ve devirle OKTAN'ın direk bağlantılı olduğunu gösterir. Motorlarda (otomobil-kamyon-motosiklet vs.) SIKIŞTIRMA ORANI olarak bahsedilen, silindirin içinde pistonun hava-yakıt karışımını ne kadar sıkıştıdığının belirtisidir. Yani 10:1 yazdığında anlamamız gereken 10 birimlik hava-yakıt karışımını 1 birime kadar sıkıştırır.
Yakıtın oktanı düşük olursa ne olur? Son sıkıştırma oranına ulaşmadan piston, sıcaklığın etkisi ile yakıt kendiliğinden patlar ve buji ateşlemesi olamadığından zamanlarda şaşma oluşur. Bu da vuruntu dediğimiz olaya sebep olur.
98 Oktan kullanmalımıyım?
Motorumuzun eğer sıkıştırma oranı 11:1, 10,5:1, 12:1 gibi değerlerdeyse, devir 10.000 rpm in üzerinde ise kullanmalıyız. Ancak küçük cc li motorlar, endurolar, cruiserler, 5000-8000 rpm aralığında değişen devirlere, sahip. Bu devirlerin üstünde ısınma daha yüksek olacağından, sıkıştırma esnasında oluşacak ısının da etkisiyle erken patlama olmasın diye yüksek oktan kullanılır. İşte bunun sonucunda performans motora sahip olan araçların 98 oktan kullanması gerekli. Ancak diğerlerinin kullanmasında sakınca bile var. Çünkü zor yanan bir yakıt, bujilere, pistona, sübaplara az da olsa zarar verir. Yakıtın artmasına sebep olur. Egsozun siyah kurumla dolmasına sebep olur. Vs.vs.vs....
Sevgiler
Zafer Yangın
XF650SUZUKI