mavi duma zengin karışımdan meydana gelir o duman yağ dumanı değil merak etme motor yüksek devirlerde benzini tam yakamıyor hava filresi değiş buji orjinalmi ona bak ayrıca olamadı subab ayarların baktır kalbülatör de bi temizlenmelidir
baba sen en iyisi motoru rektefeye sok desene şuna...satoyama adlı üyeden alıntı
bir conta değiş demediğin kalmış.
hava filtresini temizleyin benzin/hava karışım oranın değişmiş olabilir..bu ideal oran 14,7dir, hava yakıt karışımı bu değerden küçük olursa böyle bir duman çıkar denir..tersi durum ise fakir karışımdır..
Motosiklet hakkında bilinmesi gereken 17 nokta
1.) Motorumu zorlamadan önce ısıtmama gerek var mı?Kesinlikle evet. Motorlar
belli sıcaklıkta çalışmak üzere tasarlanmışlardır. İdeal çalışma sıcaklığına
erişmeden zorlanan motorlar uzun vadede kesinlikle zarar görecektir.
2.) Yani, motosikletimi çalıştırdıktan sonra birkaç dakika ısınmasını beklemeli
miyim yoksa hemen yola çıkabilir miyim?
Tartışmaya açık bir konu. Bazıları motoru çalıştırdıktan sonra 1 dakika kadar
bekleyip sonra yola koyuluyor. Buradaki amaç, motorun rölantide bir süre
çalışarak az yağlanan parçalara minimum yük bindirmek ve yağın motorda tamamen
dolaşmasına, parçaları koruma altına almasına olanak sağlamak.
Diğer kanı ise, motoru çalıştırdıktan hemen sonra nazik kullanarak yola çıkmak,
böylece ilk çalıştırmada kullanılan zengin karışım yüzünden silindir içinde
oluşabilecek benzin yoğuşmasının önüne geçmek. Tüm motorlar ilk çalıştırmada
karışımlarında fazla benzine ihtiyaç duyar. Karbüratörlü motorlarda bu işi jikle
(manuel veya otomatik) yapar. Enjektörlüler kendi kendine ayarlar. Ancak, benzin
çok etkili bir yağ çözücüdür ve eğer herhangi yanmamış benzin silindir içinde
kalırsa silindir çeperindeki yağ tabakasını yıkayabilir, pistonlar da silindir
duvarını kazımaya başlar. Bu anlatılanlar sadece ilk çalıştırmadaki zengin
karışım durumu için geçerlidir. Çalışma sıcaklığına ulaşan ve jiklesi kapatılan
motor ihtiyacı olan karışımı kendi doğru şekilde ayarlayacaktır.
Ayrıca ısıtma sırasında kaybedilen yakıt da gerçek anlamda kullanılamayan
yakıttır. Genel tüketime bakıldığında cebinizde ciddi yara açabilir.
Son olarak, düşük devirde ısıtılan motor ideal çalışma sıcaklığına 10 dakikada
ulaşıyorsa, düşük devir çevrilerek yol alan motor 3-4 dakika içinde ısınacaktır.
Yani rolantide kalarak uzun surede ama az aşınma mı, yoksa yola çıkarak kısa
surede ama bağıl olarak biraz daha fazla aşınma mı? Seçim sizin.
3.) Bazen motorumu hakikaten zorluyorum, acaba zarar veriyor muyum?
Motor yapısal olarak iyi durumda ve düzgün bakımlı ise, hayır. Aslına
bakarsanız, motora yüksek devir çevirtmek ona iyilik etmek şeklinde bile
yorumlanabilir. Pistonlar ile silindir çeperi arasında segman adı verilen
çemberler bulunur. Bunlar sayesinde silindirdeki yanma odası yağlama yapılan
kısımdan ayrılır. Piston yukarı çıkarken yağlanan silindir çeperi, piston aşağı
inerken segmanlar tarafından süzülür. Böylece yağ ile yakıt birbirine karışmaz.
Ayrıca segmanlar olmasa silindire alınan hava yakıt karışımı da sıkıştırılamaz.
Bu segman denen çemberler piston kafasının içinde kendileri için ayrılmış
yarıklarda oturur ve kapalı çember şeklinde değildirler. Isındıklarında
genleşebilmeleri için bir tarafları açıktır.
Segmanların silindir duvarına tam olarak yapışması için motorda üretilen basınca
da ihtiyacı vardır. Kendi yarığı içinde oturan metal çemberin arkasına dolan
basınç sayesinde piston kafasından silindir çeperine doğru zorlanır. Böylece
yanma odasında basınç kaybı oluşmaz.
Sürekli düşük devirlerde kullanılan motorlarda bahsi geçen segman yarığında
artık madde (kurum) birikimi olabilir. Tıkanan segman yatağı yüzünden basınçlı
hava segmanı silindir duvarına itemez, silindir basınç kaybeder. Üretilen güç
düşer, motor yağ yakmaya başlar. Bunu önlemek için sıcak motoru zaman zaman
yüksek devirlerde kısa süre kullanmak yeterlidir. Yanan kurum segmanların normal
çalışmasını sağlayacaktır.
4.) Motorumu ısıtmazsam ne olur?
Zorlanan soğuk motorda aşınma daha hızlı gerçekleşir. Motor çalıştığında, yağın
her tarafa ulaşması birkaç saniye alacaktır. Bu yüzden
“Motor en çok marş anında aşınır”
denilir. Bu ilk birkaç saniye boyunca metal parçaların koruması, üzerlerine bir
önceki çalışmadan yapışıp kalmış yağın sorumluluğundadır. Motorlar ve yağlar bu
çalışma koşulları göz önüne alınarak tasarlanırlar ancak sadece yüksüz veya
düşük yükle çalışma durumunda. Yağ motorun tepesine en son ulaşır yani en
hareketli parçalardan olan egzantrik mili, subaplar, subap yayları (nispeten)
uzun süre minimum yağlanma ile idare etmek durumundadırlar.
Bir diğer etken de metalin genleşme özelliğidir. Isınan metal genişler bu yüzden
motor toleransları ve parçalar arası boşluklar ısınıp çalışma sıcaklığına
erişmiş motor göz önüne alınarak tasarlanır. Örneğin debriyaj balatası ile krank
mili arasındaki dişliler soğukta birbirlerine neredeyse yapışık haldedirler.
Motor ısındıkça bunların arası açılır. Ancak ısınmış motorda bunların arası
amaçlandığı kadar açılmıştır.
5.) Tork ve güç arasındaki fark nedir?Bunu anlatmanın en iyi yolu, tork
silindirdeki patmalanın büyüklüğü, güç ise dakikada kaç patlama
gerçekleştiğidir. Daha teknik açıklamak gerekirse, güç birim zamanda yapılan
toplam iş miktarı tork ise çevirme/burma kuvvetidir (krank miline bağlı belli
uzunlukta çubuğun ne kadar kuvvetli döndürüldüğü).
6.) Motorumun devir bandında neden bir tatlı çalışma noktası var?
Çevirebileceğim daha çok devir var halbuki.Hissettiğiniz noktanın adı tepe tork
devir noktası. Motor şu anda en canlı karakterini sergiliyor çünkü burası
motorun en verimli çalıştığı nokta. Olay tamamen hacimsel verim ile alakalı.
Maksimum hacimsel verimin olduğu an, silindir içine mümkün olan en fazla hava
yakıt karışımının alındığı andır. Bu devrin yeri emme subaplarının boyu, havanın
eylemsizliği ve subapların açılma fazlarına bağlı olarak değişir. Egzoz
subabından çıkan atık gazlar egzoz sisteminde basınç dalgaları yaratırlar. Bu
dalgalar, motor devrine bağlı olarak egzoz sisteminde yukarı-aşağı dolaşırlar.
Elde edilmek istenen, düşük basıncı tam egzoz valflarının arkasında oluşturarak
yakılmış karışımın silindirden en hızlı şekilde tahliyesini sağlamaktır.
Tüm bu şartlar sadece bir devirde gerçekleşir o da teknik özellik tablosunda
gördüğünüz max torkun üretildiği devirdir. Aşırı beslemeli motorlarda bu devrin
belli aralikta (örneğin 2300d/d - 5000d/d arasında sabit gibi) verildiğini
görürsünüz, ama konumuz atmosferik beslemeli motorlar. Oraya girmeyelim.
7.) Yağ motorumu tam olarak nasıl korur?Temel olarak hareketli metal parçaların
birbiri ile sürtünmesini engeller. Aynı zamanda motorun soğutulmasına da
yardımcı olur. Yağ filtresi sayesinde motor içinde oluşan zararlı parçacıkları
süzer, sistemin temiz kalmasını sağlar.
Yağın en büyük yararı kuşkusuz parçaların sürtünmesini azaltmaktır. Bunun en
aşırı yaşandığı yer piston kollarının kranka bağlandığı noktalardır. Patlamanın
şiddetiyle aşağı itilen kolu krank miline çok yüksek basınç uygular. Normal
şartlarda hiçbir yağ pompası bu sıkıştırmaya dayanacak yükseklikte basınç
üretemez. İki metalin birbirine değmesini engelleyen, sıvı-metal arasındaki
kaydırma etkisidir. Hızlı şekilde su üzerinden geçen araba nasıl suya batmadan
yüzey üzerinde kızaklama yaparak gidebiliyorsa, iki metal arasina sıkışan yağ da
yüzeyler arasında bir film oluşturarak birbirlerine değmelerini önler. Ancak
anlatılan yağ filminin oluşması için iki metal yüzey arasındaki mesafe
kritiktir. Zaman içinde oluşan aşınma sonucunda bu mesafe artarsa, yağ filmi
kendini koruyamaz ve basınç altında yirtilir. O zaman da motor çalışırken devir
arttıkça yükselen bir vurma sesi duyarsınız.
8.) Bu hafta sonu motor yağımı değiştireceğim. Bulabileceğim en pahalı yağı mı
almalıyım?
Alabilirsiniz, ayrıca motora zararı da olmaz ama boşuna para harcamış
olabilirsiniz. Asıl önemli olan, motorunuzda kullanacağınız yağı doğru şekilde
belirlemektir.
Üretilen tüm yağlar American Petroleum Institute (API) tarafından test edilir,
derecelendirilir ve belli standartlara olan uygunluklarına bakılır. Buji
ateşlemeli motorlar için (yani benzinli motorlar) bu derece S harfi ve yanına
gelen ikinci bir harfle ifade edilir. S’den Z’ye doğru gidildikçe, yağın
kalitesi de artar. Örneğin, Suzuki GSX-R600 SG derecesinde yağ ister. Fiyatı ne
olursa olsun, SG onayına sahip her yağ gerekli testlerin tümünden geçer not
almıştır, ister Castrol olsun, ister Türk Petrol.
Ancak, API’nin (American Petrol İnstuy) yaptığı testlerde arabalar için ayrı,
motosikletler için ayrı kategori bulunmaz. Motosiklet yağlarını tek başına test
eden kuruluş Japanese Automotive Standards Organisation’dur (JASO). Ne yazık ki,
neredeyse tüm motor kullanım kılavuzlarında yazan yağ derecesi JASO değil API
olarak verilmiştir. Dikkat edilmesi gereken nokta, motorunuza uygun API
derecesinde aldığınız yağın kutusu üzerinde JASO derecesinin de bulunması
gerektiğidir. Arabalara özel üretilen yağ kutularının üzerinde hiçbir JASO
derecesi yazmaz.
Son olarak, motorunuzu uzun süredir kullanan insanların ve motor servislerinin
de fikrini almakta fayda vardır. Kimi motorların belli yağlardan daha çok
hoşlandıkları bilinmektedir. Örneğin BMW boxer’ları sadece mineral bazlı
yağlarla mutlu olurlar.
9.) Motorumu otomobiller için üretilmiş yağla doldurabilir miyim?
Allah aşkına HAYIR! Otomobil yağları, motosikletlerdeki gibi vites kutusunu da
yağılacak şekilde tasarlanmamıştır. Vites dişlileri ve balataların arasına giren
otomobil yağı zamanla özelliğini kaybedip çözülür. Ayrıca otomobil yağında
bulunan kaydırma önleyici katkılar ıslak kavramalı debriyaj balatanızda hasara
sebep olurlar.
10.) Babam diyor ki debriyaj kavramasını uzun tutmak kötü bir şeymiş. Uyduruyor
mu yoksa doğru mu söylüyor?
Babanız haklı. Uzun süreli kavramalar debriyaj balatanızın ömrünü azaltacaktır.
Belki bundan da önemlisi,(motosiklet) yağlama sisteminde vites kutusu ve motor
aynı yağı kullandıklarından, balatanızdan kopan ufak parçalar yağınızı
kirletecek, filtre tarafından yakalanıncaya kadar sisteminize zarar verecektir.
Yarış takımlarının kuru debriyaj (vites kutusunun dışında) kullanmasının ana
sebeplerinden biri budur.11.) Bazen vites kaçırdığımda kendimi boşta buluyorum.
Vitese geçsin diye abanınca sert bir şekilde yerine oturuyor? Alete zarar mı
veriyorum?
Belki biraz ama arada sırada olan vites kaçırma çok fazla zarar vermez. Vites
kutusundaki bazı dişliler şafta kilitli halde dönerken diğerleri boşta durur. Bu
dişliler sadece gerektiğinde şafta yapışırlar. Hem dişli hem şaft üzerinde
birbirlerine uyan girinti-çıkıntı profilleri bulunur. Siz vites değiştirmek için
başparmağınızla hareket verdiğinizde, dişli üzerindeki boşluklar şaft boyunca
birbirini bularak kilitlenir. Yanlış nötr vitese düşmeler, bu profillerin tam
olarak birbirine oturmadığı durumlarda yaşanır. Durumu önlemenin kesin bir yolu
yoktur. Sadece vitesi atarken pedalın tüm boşluğunun kullanıldığından emin
olmalı, buna rağmen boş vitese düşülürse debriyaj sıkılarak daima bir üstteki
vitese geçmesi sağlanmalıdır (atılan vitesin numarası büyüdükçe şatfa
kilitlenecek olan dişlinin çapı da azalır. Kilitlenme noktasını yakalamak daha
rahat hale gelir. Bu yüzden arabada da motorda da üst vitese atmak daha
kolaydır.)
12.) Debriyajı sıkmadan vites değiştirmem vites kutusunu bozar mı?
Eğer doğru şekilde yapılırsa hayır. Arabaların aksine, motosiklet vites
kutularında senkromeç bulunmaz. Gaz ayarını motoru ne hızlanacak ne de
yavaşlayacak şekilde ayarlayın. Bu durumda vites kutusu üzerinde yük oluşumu
engellenecek, dişliler zorlanmadan şafta bağlanıp ayrılacaktır. Ama ayarı
tutturamazsanız, vites kutusundaki çarkların dişlileri aşınacağından bir süre
sonra yeni vites kutusu aramaya başlayabilirsiniz.
13.) Motoru sürerken yığınla sarsılma, vurma sesi duyuyorum. Acayip
endişeleniyorum. Paranoyak mıyım?
Muhtemelen. Vuruntulu çalışan motor, eğitimsiz kulak için bile rahatça
anlaşılacak kadar kötü ses çıkartır. Eğer vuruntu var mı yok mu diye
endişeleniyorsanız, büyük ihtimalle yoktur. Örnek olarak; enjektörler açılıp
kapanırken parmaklarınızla tempo tutuyormuş gibi klik-klik sesi çıkartırlar;
benzin pompası kontak açıldığı andan itibaren tıslar, bazı egsoz sistemleri
(Suzuki’nin PAIR valfi mesela) karakteristik garip bir ses çıkartır. Bunların
haricinde, motorda yapısal bir arıza sonucu oluşacak sert darbe ve vuruntu
sesleri, kendini kullanıcısına belli ettirecek şiddettedir.
14.) Motosiklet motorlarının ömrü ne kadardır?
300.000 km. e kadar ömür biçilen motorlar bugün sıradan kabul ediliyor. Ancak
bakımları düzenli yapılmalı. Motorun ömrü uzun olsa da egzantrik mil zinciri
değişimi 60.000 ile 150.000km arasında bir yerde yapılmalı ki bu başlı başına
büyük bir iş.
15.) Motosiklet motorları çok karmaşık ve sübap açıklığı ayarlaması gibi bazı
işler fazla vakit gerektiriyor. Motorum bakım için servise gittiğinde, bu
ayarların doğru yapıldığından nasıl emin olabilirim?
“Kesinlikle yapılmıştır” demenin bir yolu yok ne yazık ki. Yapabileceğiniz tek
şey güvendiğiniz bir servise gitmek veya motor ayarlanırken yanında durup ustayı
kontrol etmek. Bunun yanında sübaplara ulaşmak için sökülmesi gereken parçaların
durumuna bakılıp hakikaten gereken yere kadar inilmiş mi anlaşılabilir. Veya
sübap açıklığını kendiniz de ayarlayabilirsiniz. Ama modern motorlarda sübap
ayarlarını yapmak oldukça özen gerektiren hassas bir iştir. Egzantrik milini
sökme, ölçüm, hesaplama ve motoru tekrar toplama gerektirir. Elinize hakim
olmadan bulaşmamanızı öneririz.16.) Diyelim ki sübap açıklık ayarını kendim
yaptım ve ayar yanlış oldu. Başıma ne gelebilir?
Ducati’leri bir kenara koyarsak, sübaplar üstlerinde duran egzantrik mili ile
aşağı itilerek açılır, altlarında duran yayların geri itmesiyle de kapanırlar.
Eğer subap tepesi ile egzantrik mili arasındaki mesafe çok fazla ise, subap
olması gerekenden daha geç ve az açılır. Bu da motorun daha az hava-yakıt
karışımı ile beslenmesine neden olur. Verim düşer ama motora yapısal zararı
olmaz. Tersi durumunda, yani subaplar egzantrik miline fazla yakın ise o zaman
sorununuz var demektir. Subaplar tam olarak kapanamadığından silindir içinde
basınç kaybı yaşarsınız. Hatta ekstrem durumlarda yukarı çıkan piston kafası,
kaçacak yeri olmayan emme sübabına çarpar ve sübabı eğer veya kapanamayan egzoz
sübabı üzerindeki fazla ısıyı motor bloğuna aktaramayacağından erime yapar.
17.) Egzozumdan çıkan değişik renkteki gazların anlamı nedir?
Beyaz duman su buharıdır. Motor soğuk iken bununla karşılaşabilirsiniz. Soğuk
günlerde ise motor ısınana kadar beyaz duman atarsınız. Telaşlanmanıza gerek
yok, normaldir.
Siyah duman, gereğinden daha zengin hava-yakıt karışımı yaktığınıza işarettir.
Karbüratör ayarına baktırmanın vaktinin geldiğini söyler. Veya kirlenmiş hava
filtresi, sıkışmış gaz teli de aynı tepkiyi verir. Enjektörlü motorlarda
kesinlikle görülmemelidir.
Mavi duman yağ yaktığınızı söyler. Eğer marş sırasında atıyor sonra geçiyorsa,
muhtemelen eskimiş sübap contasının eseridir. Eğer sürekli geliyorsa, eskimiş
segman veya silindir duvarındandır. İki zamanlı motorlar, yapıları gereği
sürekli yağ yaktıklarından hep mavi duman atarlar.
17.) Egzozumdan çıkan değişik renkteki gazların anlamı nedir?
Beyaz duman su buharıdır. Motor soğuk iken bununla karşılaşabilirsiniz. Soğuk
günlerde ise motor ısınana kadar beyaz duman atarsınız. Telaşlanmanıza gerek
yok, normaldir.
Siyah duman, gereğinden daha zengin hava-yakıt karışımı yaktığınıza işarettir.
Karbüratör ayarına baktırmanın vaktinin geldiğini söyler. Veya kirlenmiş hava
filtresi, sıkışmış gaz teli de aynı tepkiyi verir. Enjektörlü motorlarda
kesinlikle görülmemelidir.
Mavi duman yağ yaktığınızı söyler. Eğer marş sırasında atıyor sonra geçiyorsa,
muhtemelen eskimiş sübap contasının eseridir. Eğer sürekli geliyorsa, eskimiş
segman veya silindir duvarındandır. İki zamanlı motorlar, yapıları gereği
sürekli yağ yaktıklarından hep mavi duman atarlar.
millet uzun diye okumamış galiba okuyacanız yeri yazım bari...
Şu an bu konu içerisinde 1 kullanıcı var. (0 üye ve 1 misafir)
) (3 litre benzin koyuyorum bir hafta geziyorum diyen adamlardan ve motorlarından uzak durun)
KALMAK KADAR ESKİ, GİTMEK KADAR YENİ OLMAYANDIR ÖZLEMEK!
KEŞKE, KÜFÜRLERE DE DUADAKİ GİBİ, "AMİN" BENZERİ BİR ŞEY DİYEBİLSEK....
fakir karışım 
