Ybr 125 halis muhlis Çin malıdır.Sıfır alırken üzerinde "made in china" etiketi de görülebilir.Toplayan firma da şudur:
http://www.jianshetrade.com/
Toplayan diyorum çünkü dünyada hiçbir araç tüm parçaları ile aynı fabrikada üretilmiyor.Buna bmw yada harley davidson gibi bilindik markalarda dahil. Statörü başka yerde üretilir, gösterge paneli başka yerde, jantları başka yerde, vs diye gider bu. Üzerinde bir sürü parça var ve her biri ayrı bir uzmanlık gerektirir ve kalıp gerektiriyor. Marka adına bu parçalar ayrı ayrı fabrikalarda yada imalathanelerde yapılıp markaya teslim ediliyor.Marka da tüm bu parçaların monte edilip aracın nerede toplanacağına dair organizasyonu yapıyor.Bir bakıyoruz Çin'de, bir bakıyoruz Tayvan'da aynı markanın imalatını görebiliyoruz.Amaç belli, işçiliği mümkün olduğunca düşük tutup kar paynı arttırmak.Yoksa seni beni sevdiğinden, bize daha hesaplı mal satmaya çalıştığından falan değil.
Bu parçaları ayrı ayrı imal eden işletmeler ne imalatı yapıyorsa o konuda uzmanlaşmıştır.Genelde bir tek o konuda imalat yapar.Mesela japon denso elektrik işinde uzmandır.Aprilia markasının statör volanı denso dur.Bmw nin marş motoru valeo Fransız malıdır.
Parça üreticileri nadiren sadece tek bir firmaya üretim yapar.Eğer üretilen parçanın patenti üretimi yaptıran markaya ait değilse üretici firma parçayı istediğine satar. Patentler 20 yıllıktır.20 yıl sonra o teknoloji umuma açık olur isteyen alır kullanır.
Yamaha'nın motorunu Çinli yukarıda linkini verdiğim firma üretiyor.Ancak bu motorun patenti muhtemelen Yamaha'da, yani motorun geliştirilmesi, çizimi vs gibi teknik detayları, yani komple tasarımı Yamaha tarafından yapılmıştır.Ha bunu yaparken belki Alman, İngiliz yada Hindistanlı mühendiste çalışmıştır onu bilemeyiz.Dünya artık böyle bir yer. Önemli olan Yamaha bir Japon markasıdır, ybr 125 de Yamaha'nın tasarımıdır. Motorun üretildiği coğrafyayı, üretimdeki maliyet farkı, pazara yakınlık, nakliye yöntemleri ve ücretleri gibi etkenler belirliyor.işine gelse Türkiyede'de üretebilirler.Nasıl ki burada üretilen yabancı araba markaları var, aynı şey işte.
Artık hammaddesi o ülkeden toplanıp el işçiliği ile üretilen basit mallar dışında; nedir onlar, misal el yapımı bez bebek yada sandalye masa vs. gibi; hiçbir mal için o ülkenin üretimidir iddiasında en azından etik olarak bulunulamaz.Özellikle sanayi malları, komplike makineler, elektronik ürünler.
Bir defa ürünü ortaya çıkarmaya başladığın safhaları en başından itibaren düşünmek lazım.Metal levhalara şekil veren pres makinalarından tutun da, tig kaynak makinası yada boya için kullanılan ekipmana kadar kullanılan her aletin yerli olması lazım.Sen komple bir fabrikayı başka bir ülkeden taşıyıp burada kurmuşsun.Yerli olan tek şey asgari ücretle sömürdüğün insan emeği.Birde kalkmış utanmadan biz yerli firmayız diye televizyonda gazatede şişiniyorsun.Bir politikacının dediği gibi "ha.ittir oradan diyorum.Ha .ittir."
Ybr 125 in motorunu yapan çinli firma benzeri motoru başka motorlarda da kullanıyor.Bizimkilerde onu alıp üzerinde orjinalinde "janjin xiue 125" falan yazan motora "zühtü 125" çıkartması hazırlatıp o isimde iç piyasada satıyorlar.Buna motoru üreten firmanın itirazı yok, çünkü o mal satıyor, marka değil.
Dikkat ederseniz ybr 125 motorunun "benzeri" kelimesini kullanıyorum.Yani o motor dışarıdan aynı görünüyor olabilir ama iç yapısı aynı olmayabilir.Yukarıda bahsettiğim patent meselesinden ötürü. Dışarıdan neden aynı görünüyor; çünkü dış blok için firmanın elinde birkaç kalıp vardır, bu cc deki motor kalıbı da budur.
Peki dış kalıp aynı iç yapı farklı olabilir mi? Olabilir.Bunu ben bilmiyorum. Bilen varsa yazsın.Yada bir tane ybr 125 bir tanede benzeri motorlu 2 tane motoru yanyana koyup sökücez, tek tek parçaları karşılaştıracaz.Bu pek mümkün olmadığına göre konu yine muallakta kalıyor.
Ama ben tahminimi söyleyeyim, bu motorlar aynı motor. Patent filan da hikaye. Ses farklılığı varsa egzoz tüpündendir.Geri kalan zincir, amortisör, dış görünüş vs. istediğin gibi toplarsın. Ne kadara mal etmek istediğine bağlı.Motor gayet başarılı bir motor, bununla uğraşmıyorlar artık.Karbüratör sistemleri ile oynuyor yamaha.
Bütün hacimlerde değil ama ufak motorlarda üretim adedi yani satış çok fazla olduğu için Çin'de üretiliyor.Bmw commuter gibi 1200 gs satsa o da Çin'de üretim yaptırmak zorunda kalabilirdi.Birkaç tane daha fabrika açmayacağına göre üretimi Çin'e kaydıracaktı. Çin adet olarak yüksek miktarda üretim yapan firmalar için uygun.Mesela 1000 tane ayakkabı için uğraşmıyorlar, hazır ürettikleri arasından beğendiğin varsa al git ama sana özel ayakkabı kalıbı vs, yapmıyor 1000 adet için.100,000 dersen durum değişiyor.Hemen fabrikayı kuruyorlar.Mesela senin burada 1 yılda üreteceğin miktardaki ayakkabıyı 1 ayda üretip teslim ediyor.
Çin'in üretim mantığını ve kapasitesini iyi algılamak lazım.1,5 milyar nüfuslu bir ülkeden bahsediyoruz. Şu anda dünya hammadde kaynaklarının büyük kısmı Çin'e gidiyor. Çok garip bir durum oluştu. Çin ve Hindistan bir olup tüm dünyaya mal üretir hale geldiler. Bu iş nereye kadar gidecek sonu nereye varacak bilen de yok. Gelecekte avrupa ülkelerinde mal üretimi yani sanayi tamamen bitebilir.Doğal çevreyi korumak adına da işlerine gelir. Sadece hizmet ve teknoloji üretirler.Bir de turistik faalietleri güzel.