Motosikletinizin Günlük Mekanik Kontrolleri

[eftelya]

Mekanik kontrollerin, motosiklete bindiğiniz her gün, en azından ilk binişten önce bir kez yapılması gerekir. Bir iki dakika gibi bir zaman alacak ve sürücünün ellerinin kirlenmesine sebep olacak bu kontrollerin avantajlarının açıkça ortaya konması, sürücülerin bu işlemlerin gerekliliğine ikna olmaları açısından önemlidir. Bu kontrollerin gerçekleştirilmesi, yola çıktıktan sonra ortaya çıkması olası mekanik problemlerin %60’a varan oranda ön görülmesini sağlar ve dolayısıyla mekanik problemden kaynaklanacak fiziksel –maddi hasarlı kazaların ve ileride problem olacak arızaların büyük ölçüde engellenebilmesine olanak sunar. Bu sürecin getirileri ve götürüleri karşılaştırıldığında görülecektir ki; yıllar boyu motosiklete bindiğiniz her gün iki dakika kaybedip ellerinizi de bir miktar kirletmek, bir kere kötü bir tecrübe yaşayıp etkileri uzun sürebilecek olan fiziksel hasarlar görmekten çok daha tercih edilir bir durumdur.

Modelden modele değişebilecek olmakla birlikte kabaca aşağıdaki kontroller sayılabilir: Kontrol işlemine araçtaki sıvılar ile başlanır. Motosikletin dolu yakıt deposu ile menzili bilinmeli ve en son kaç kilometrede benzin alındığı kontrol edilmelidir. Eğer bu durum söz konusu değil ise yakıt; göstergeden değil depo kapağı açılıp içine bakarak kontrol edilerek herhangi bir teknik sebepten kaynaklanabilecek yanılma payı sıfıra indirilir. Bu, araç dik konumdayken (orta sehpada ya da dik tutulurken) yapılmalıdır ki deponun içerisindeki yakıt seviyesi gözü yanıltmasın.

İkinci kontrol yağ seviyesi kontrolüdür. Motor yağı her zaman motor soğukken kontrol edilmelidir(dolaşımda yağ olmamalı, tümü karterde toplanmış olmalıdır) ve araç yine yağ seviyesinin yanıltıcı açısından eğimsiz bir zemin üzerinde orta sehpada ya da dik konumda olmalıdır. Büyük motosikletlerin çoğunda motorun sağ tarafında, aşağıda bulunan ve yanında alt ve üst seviyelerin çizgi ile gösterildiği, arkasında motor yağının bulunduğu bir cam kısım vardır. Bu camın arkasında görünen yağ seviyesinin maksimum ve minimum değerler arasında olup olmadığı kontrol edilir. Bazı modellerde ise yine motorun sağ tarafında, genellikle siyah vidalı plastik bir kapak bulunur. Bu kapağın arkasında, içeriye doğru uzanan yağ çubuğu vardır. Vidalı kapak açılıp çubuk çıkartıldıktan sonra bir bez ile çubuktaki yağ temizlenir. Daha sonra kapak yerine takılır, ancak çevrilerek vidası sıkılmaz. Tekrar çıkartılır ve yağ seviyesinin uç kısmında gösterilen maksimum ve minimum değerler arasında olup olmadığı kontrol edilir.

Üçüncü kontrol ise sadece sıvı soğutmalı araçlarda yapılması gereken soğutma sıvısı seviye kontrolüdür. Modelden modele farklılık gösteren soğutma sıvısı haznesi; sele altı, arka çatalın hemen önü ya da yan grenajlardan birinin altı gibi farklı yerlerde bulunabilir. Yarı saydam olan bu haznenin içinde antifrizli olan renkli soğutma sıvısı vardır. Araç eğimsiz bir zeminde dik dururken sıvı seviyesinin haznedeki minimum ve maksimum değer çizgileri arasında olup olmadığı kontrol edilir. Hava soğutmalı araçlarda konu ile ilgili bir kontrol bulunmamaktadır.

Dördüncü kontrol ise lastiklerin kontrolüdür. Lastikler üç açıdan kontrol edilir. Birincisi gözle görülür herhangi bir deformasyon (balon, patlak, saplanan yabancı cisim) olup olmadığının kontrolüdür. Bunun için araç orta sehpaya alınır, ön tarafına geçilir, sırt motosiklete dönülür ve ön tekerlek bacakların arasına gelecek şekilde konumlanılır. Daha sonra kalça ön fara ( ya da ön grenaja) dayanarak eller kullanılmadan ön tekerlek yerden kesilir. Eller ile ön tekerlek en az bir tam tur döndürülerek deformasyon kontrolü yapılır. Aynı işlem araç orta sehpada, vites boştayken arka lastik için de yapılır. Arka lastik araç orta sehpadayken zaten yere değmemek olduğundan lastiği çevirmek mümkündür. Eğer araçta orta sehpa yok ise bu kontrol aracı kademeli olarak yürütüp lastiklerin farklı noktaları birkaç seferde kontrol edilerek yapılır. Lastikler ile ilgili ikinci kontrol ise diş derinliği kontrolüdür. Lastikler genellikle en çok yere değdikler yerden; orta noktaların birleştirilmesi ile oluşan hat üzerinden aşınmaktadır. Bu kontrol için lastiklerin üzerinde bazı işaretler bulunur. Bunlar, lastiğin kanallarının dip noktasından daha yüksekte, ancak deseninin üst noktasından daha alt seviyesinde olan, kısacası kanal içerisinde kot farkı oluşan küçük yükseltilerdir. Eğer lastiğin dış yüzeyi, aşınarak bu işaretin hizasına inmişse bu; artık lastiğin ömrünü tamamladığı anlamına gelir. Bu işaretlerin yeri birçok lastikte yanakta ya da yanak ile tabanın kesiştiği bölgeye yakın olarak tabanda yer alan, sivri ucu lastik tabanını gösteren bir üçgen işareti ya da TWI ( Tread Wear Indicator ) yazısı ile gösterilmiştir. Hiçbir işaret yoksa diş derinliği, asfalt koşulları için kabaca minimum 1,5-2mm olarak kabul edilebilir. Lastikler ile ilgili son kontrol ise lastik hava basıncı kontrolüdür. Ön ve arka lastiğin hava basıncı değerleri birçok modelde ya arka çatal üzerindeki bir etikette ya da zincir korumasının üzerinde yazar. Bu noktalarda konu ile ilgili bilgi yok ise kullanıcı kitabına başvurulmalıdır. Hava basıncı kontrolü her zaman lastik soğukken yapılmalıdır. Isınan hava genleşeceğinden yol yapıp ısınmış lastiğin basıncı kontrol edildiğinde daha yüksek bir basınç değeri okunacaktır. Taşınabilir tip bir manometre kullanarak benzinciye kadar yol yapmanın dezavantajları ortadan kalkabilir, ancak böyle bir olanak yok ise hava basıncı kontrolü için en yakın benzinci seçilmelidir. Bazı modellerin arka lastik hava basınçları için yolculu ve yolcusuz kullanımda farklı değerler önerilir. Kişi sayısı açısından değişken bir kullanım söz konusuysa bu iki değerin arasında bir değer seçilebilir. Bazı modellerde ise yol kullanımı ve off-road kullanımı için farklı hava basınç değerleri tavsiye edilmektedir.

Beşinci kontrol maddesi ise motosikletin temel kontrol mekanizmalarıdır. Temel kontrol mekanizmaları; frenler, debriyaj, vites ve gaz koludur. Öncelikle boşlukları kontrol edilir. Boşluklar, bu uzuvlara temas eder etmez işlevlerinin başlamasını engelleyerek kontrollü bir kullanım ve hâkimiyet olanağı sunar. Ön fren ve debriyaj levyelerinin (ya da scooterlerde arka fren levyesi) boşluğu 1 – 2 cm arasında olmalı ve elcik ile levyenin uç noktaları arasından ölçülmelidir. Arka fren pedalı boşluğu 1-3cm, gaz kolu boşluğu 2-6mm arasındadır. Gaz telinin sağlıklı çalışıp çalışmadığı da kontrol edilir. Gaz kolu geriye çevrilirken herhangi bir mukavemet ile karşılaşılmıyor ve bırakıldığında ileri doğru dönmüyor ise gaz teli kopmuş olabilir. Frenlerin de işlevleri kontrol edilir. Ön lastikte deformasyon kontrolü sırasında alınan pozisyona geçilir. Sağ el geriye doğru uzatılıp ön fren tutulur. Sol el ile ön tekerlek çevrilir ve sağ el ile ön fren sıkılıp tekerlek durdurularak ön fren işlevi kontrol edilir.
Aynı işlem motosiklet boş viteste ve orta sehpadayken arka fren için yapılır: sol el ile arka tekerlek döndürülürken sağ el ya da sağ ayak ile arka fren pedalına basılarak fren kontrol edilir. Eğer orta sehpa yoksa araç yürütülürken her iki fren de ayrı ayrı sıkılarak fren işlev kontrolleri yapılır. Vites kolu ile ilgili bir kontrol yoktur.

Altıncı madde elektrik aksamı ve sinyalizasyon ile ilgili kontrollerdir. Kontak açılarak uzun ve kısa huzmeli far ve sinyaller kontrol edilir. Korna, gürültü kirliliği yaratmamak için bir el ile ön yüzeyi kapatılıp çok ses çıkarması engellenecek şekilde kontrol edilir. Fren lambası, her iki fren için de lambanın önüne el konup ışığın elden yansıması gözlenerek kontrol edilir. Aynalarda bu maddeye dâhil edilebilir ve kontrolleri bu esnada gerçekleştirilir.

Yedinci kontrol ise, güç aktarmasının zincir ile olduğu modellerde zincir kontrolüdür. Şaftlı ya da kayışlı araçlarda bu kontrol yoktur. Zincir kontrolü, temizlik ve yağlılık ile gerginlik olarak ikiye ayrılır. Zincir gerginliği kontrolü için öncelikle ideal zincir salınımı değeri bilinmelidir. Bu değer lastik hava basıncının yazdığı gibi ya arka çatal üzerinde ya da zincir koruması üzerindedir. Buralarda konuyla ilgili bilgi yoksa kullanıcı kitapçığına başvurulur. Zincir salınımı, zincirin alt kısmından ve orta noktasından ölçülür ve hem yukarı hem de aşağıya olan toplam salınım değerlendirilir. Bu kontrol orta sehpası standart olan araçlarda orta sehpada, sonradan taktırılmış olan ya da sadece yan sehpası olan modellerdeyse yan sehpada yapılır. Gerginlik, verilen değerlerden düşükse, yani toplam salınım verilen değerden yüksekse aracın zincir gerginliği yetkili serviste arka lastik geriye alınmak suretiyle ideal değerine getirilir.

Bir diğer kontrol ve bakım maddesi ise zincirin yağlanması ve temizlenmesidir. Zincirin kaç kilometrede bir yağlanması gerektiği sorusunun kesin bir cevabı yoktur; çünkü bir aralık tamamen aracın kullanıldığı ortam, iklim koşulları ve hatta yıkanma sıklığıyla ilintilidir. Çok yağış alan ve toz, toprak bulunan bir ortamda kullanılan bir aracın zincir temizlik ve bakımı belki 100km’de bir yapılmalıyken yağışsız, kuru ve temiz bir ortamda belki bu aralık 500km’lik bir sürece kadar uzayabilmektedir. Her yağ, her tip zincire uymayacağından öncelikle motosikletin modeline uygun bir zincir yağı seçme konusunda tedarikçi firmadan bilgi alınmalı, ya da zincir tipi öğrenilip ona uygun bir yağ seçilmelidir. Yağlama işlemi için motosiklet orta sehpaya ve boş vitese alınır. Sağ el ile arka lastik çevrilirken sol el ile zincir alt, orta ve iç kesimden yağ, zincir çevrilirken uzunluğu boyunca her noktasına gelecek şekilde sıkılır. Zincire yağın sıkıldığı noktanın arkasında motosikletin herhangi bir aksamının, orta sehpa, lastik veya jantının olmaması dikkat edilir ki yağ buralara yapışmasın. Zincir yağları, çok yüksek merkezkaç kuvvetlerine karşı koyabilir özellikte olmak zorunda olduklarından tutunma özellikleri yüksektir, ancak yine de zincirin yağlanmasından sonra yağın tamamen tutması için sürüş öncesinde bir süre beklenir. Yağ ambalajlarının çoğunda birkaç dakika beklenmesi gerektiği yazar, ancak pratikte günlük kullanım sonunda park etmeden önce yağlama işlemi gerçekleştirilir ise bekleme zahmeti ortadan kalkar. Orta sehpası olmayan modellerdeyse iki alternatif vardır: yardımcı olabilecek bir kişi varsa bu kişi yan sehpası açık motosikletin soluna geçer ve motosikleti kendisine doğru yan sehpa ayağının üzerine yatırarak arka lastiği yerden keser. Diğer kişi de bir eli ile arka lastiği çevirirken diğer eli ile yağlamayı gerçekleştirir. Yardımcı olabilecek bir kişi yoksa araç kademe kademe yürütülerek zincir aşamalı olarak yağlanır. Ancak tahmin edileceği gibi birisinden yardım almak hem daha homojen yağlama sağlar hem de daha zahmetsizdir. Temizleme işlemi için ise ayrı yağ çözücü sprey tüpler bulunur. İdeal olan, her yağlamadan önce temizlemektir; ancak pratikte bu, kişi için bir miktar yıldırıcı olabilmekte olduğundan birkaç yağlamada bir temizlemek de yeterli görülebilir. Ama temizleme işlemini bütünüyle göz ardı etmek, her yağlamada yeni yağın eski yağ üzerine yapışan toz, kir ve yabancı madde üzerine püskürtülmesine sebep olacağından yağlama işleminden efektif bir şekilde faydalanılamaz. Yağ çözücü spreyin tatbiki aynen yağın tatbiki şeklinde gerçekleşir ve aynı şekilde temizleyici ve çözücü sprey zincire sıkıldıktan sonra da bir süre beklenir. Bu süre zarfında zincirdeki kirli yağ tamamen çözülür ve yere akar. Off- road amaçlı kullanılan araçlarda bu işlemler, zincir daha çabuk kirlenmekte olduğundan daha sıkı yapılır.

Son olarak genel kontrol kapsamında herhangi bir sıvı (yakıt-yağ) sızıntısının olup olmadığına bakılır ve gevşemiş herhangi bir cıvata olup olmadığı el ile kontrol edilir.

Yazıya döküldüğünde uzun süren bu kontroller, kazanılması çok kolay olan alışkanlıklar dâhilinde 1–2 dakika içerisinde gerçekleşebilmekte ve asla yadırganmayan ve ihmal edilmeyen rutinler haline getirilmesi hayati önem taşımaktadır. Unutulmamalıdır ki bu işlemler sırasında yaptığınız yatırım, bire bir kendi sağlığınıza ve motosikletin sağlığına yaptığınız bir yatırımdır.

Honda Türkiye A.Ş - Motosiklet Eğitim Merkezi

[askon]

bilgilendırme için teşekkürler bır gercek varki tembel bır motosıkletçi arkadaşın olursa onun senden cekeceği var

[Osbourne]

Güzel bilgiler..Aktaranın eli dert görmesin

[Ramazan Can]

gerçekten helal olsun... bu kadar uzun yazıyı yazdın ve bize okutturdun... paytlaşım için teşekkürler....

[eftelya]

yazmadım ki , kopyaladım yapıstırdım . çok basit : )

[Batuhan_82]

elıne sağlık paylaşım için teşekkürler

[Ramazan Can]

yazmadım ki , kopyaladım yapıstırdım . çok basit : )

biliyordum bu işte bil kolpa olduğunu.....

[necatik35]

Bence sıralama yanlış,Öncelikle fren ve lastik havaları kontrol edimeli.Bunlar direkt sürücünün hayatı ile ilgili.Diğer maddeler daha sonra gözden geçirilmelidir.Diğer maddeler motosikletin hayatıyla ilgilidir ve ikinci planda gelir.Aslolan insan hayatıdır.

[GuNMember]

Az Once Motoru Temızlerken Birşey Farkettim Arka Frenım Tutmuyordu Umursamaz Bırı Oldugum Icın Hıc Kafama Takmıyordum Bir Baktımkı Fren Balatalarının Oldugu Kısıma "Haydi Kalk Gidelim" Desen Diskten Ayrılıp Senın Pesınden Gelıcek Halde(: Vidası Filan Gevsemıs Heralde(: Aklıma Fastest İndian Filminden Bır Replık Geldi ; "Evlat, buraya durmak için gelmedim ki!" (İhtiyarın Frenlerinin Yetersiz Oldugunu Söyledikleri Sahne) (:
Güzel Bilgiler Ama Baştan Sona Okumakta Fayda Var(:

[GKN]

Sen kopyaladın yapıştırdın kolay da ben nasıl okiyicam bunu, okuyana kadar motorla gideceğim yere kadar gider gelirim
Beni Türk tamircilerine emanet ediniz

[GuNMember]

Sen kopyaladın yapıştırdın kolay da ben nasıl okiyicam bunu, okuyana kadar motorla gideceğim yere kadar gider gelirim
Beni Türk tamircilerine emanet ediniz

Aman Derim Bi Doktorun Bi Tamircinin Eline Düşme(:

[GKN]

Aman Derim Bi Doktorun Bi Tamircinin Eline Düşme(:

Kendi kendini tamircisi olanlardanım ben

[Ramazan Can]

Sen kopyaladın yapıştırdın kolay da ben nasıl okiyicam bunu, okuyana kadar motorla gideceğim yere kadar gider gelirim
Beni Türk tamircilerine emanet ediniz

aynen öyle... gözlerim okumak i,çin kitlendi monitöre....

[nkalburcu]

yazınız ıcın cok tesekkurler kopyalayıp yapıstır ıslemı bıle yapsanız bılgı aktarmanız cok onemlı tesekkurler saglıklı gunler

[adanalı]

elıne sağlık paylaşım için teşekkürler.görüyorum ki kendini bilgilendirmeye adamışsın.

[eftelya]

elıne sağlık paylaşım için teşekkürler.görüyorum ki kendini bilgilendirmeye adamışsın.

evet , kendimi insanlığa adadım .

[Batuhan_82]

evet , kendimi insanlığa adadım .

bencede cok guzel olmuş bak buna sevındım :D

[Arjantinli69]

yazı için teşekkürler.bende kendi kendime soruyorum eftelya bunları ne ara uyguluyor diye. ben uygulamıyorum motor kendi kendine bakımını yapıyor

[eftelya]

farklı konu ve konuklarla tekrar karşınızda olacm : )

[kanucan]

kopyala yapıştır için teşekkürler