Hep dillendirdiğimiz konu ama bir yaptırım yok ne yazık ki...
Bence bu örnekte konut ile araç piyasası tam anlamıyla örtüşmüyor. Herşeyden önce 2 durumda da talep fazla ama arz durumları benzer değil. Konut üretiminde problem yokken araç ithalatında sıkıntı var. Konutun fiyatlamasıyla araçlarınki de bir değil. "Bayi satış fiyatı ya da tavsiye edilen satış fiyatı" diye bir kavram konutta yok. Konutun fiyatını birçok şey değiştirebilirken sıfır araçta bu, böyle değil. Sizin 2 sene beklemeniz size bir maliyettir ama motosiklette şu dönemde yaşananlarda ben hiçbir alsatçının 2 sene beklediğini düşünmüyorum. Konut sektöründeki ahlaksızlıklar daha farklı.killingroad adlı üyeden alıntı
Elbette benzer değil ama burada zaten yapılan hareketin ahlaki yanını konuşuyoruz.
Konut üretiminde problem yok, bu durumda aynı hareket stokçuluk, fırsatçılık olarak adlandırılmamalı mı yani? Peki diyelim AB'deki gibi bir konut stoğu politikasına geçtik ve cebinde para olan elini sallasa bin tane ev bulamıyor., böyle bir durumda ev alıp değerlenmesini beklemek stokçuluk veya ahlaksızlık olacak mı? E öyle olacaksa bir davranışın ahlaksızlık olup olmaması satılan malın arz/talep dengesine göre mi değişiyor?
Satış fiyatı denilen şey konutta yok çünkü konut için üretici/bayi gibi bir ayrım yok. Ayrıca bu "tavsiye edilen satış fiyatı" çok yanlış anlaşılabilen bir konu, adı da üstünde değil mi tavsiye edilen. Ben bu tavsiyeye uymayınca neden ahlaksız oluyorum? Tamam insanların büyük kısmı vergileri otomatik düşülen kötü bir SGK'lı sistemde yaşıyor ve detayları haliyle göremiyor da, şöyle benzetelim; bir pozisyonun kaç para maaş alacağını belirlesin birileri mesela, sen sistem destek uzmanı mısın, 10bin lira maaş alabilirsin tavsiye edilen maaş budur dese, daha fazlasını isteyen, daha çok para kazanmak isteyen ahlaksız mı olur?
Evet tamamen örtüşmüyorlar tabii ki, ama esas örtüşmedikleri nokta şu. Birisi barınma hakkı ile ilgili bir konu, bunun yanında kim zipler motosikleti. Birinin sonucunda insani bir ihtiyaç var, diğeri fasa fiso.
Bakın burada gözden kaçırdığımız bazı durumlar var. Honda ve Yamaha'nın Türkiye'de alternatifi yok. Hem kaliteli, hem Japon, hem servis, hem de yedek parça tedariği bol. Haliyle "Yamaha almıyorum, Rks alayım" deme şansınız yok, bu nedenle kullanım ihtiyacınızın olmadığı bir motoru alıp, elinizde tutup 2 ay sonra yüksek fiyattan satmanız karaborsacılıktır ve ahlaki değildir. Yasaldır, rasyoneldir ama asla ahlaki değildir. Kaldı ki ben aksesuarsız motor alamıyorken, almayı geçtim bulamıyorken bu adamların bayiden aksesuarsız motor alabilmesi ve bulabilmesi de ilginç.
İyi de Yamaha ve Honda'nın bu özellikleri onların ticari "tercih"lerinin sonucu. Yamaha ve Honda iyi mal, insanların iyi mala erişimini kısıtlamak olmaz diye bir argüman olmaz ki? RKS alır saklarsam sorun yok, Yamaha alır saklarsam mı sorun var? Vespa alabilir miyim mesela o da kaliteli sınıfına sokulabilir? Ama benim ahlakımı neden global firmaların ticari tercihleri ve Türkiye'ye bakışları/hedefleri belirliyor ki? Yarın RKS iyi motor üretip Honda gibi ağ kursa, benimle alakasız bir ortamsal değişiklikten ötürü benim hareketimin ahlaki niteliği mi değişeceK?
Ama iyi motor alamıyoruma falan götürürsek, öbür yanda barınma hakkı diyorum abi? "İyi motora binemiyorum." Bana ne mq? =) Biri bana böyle dese ne cevap verebilirim? Evin arzı fazla değilmiş ev sıkıntısı yokmuş, farketmez ki. Bütün bunlardan bağımsız olarak değerlenecek diye ev alıp sonra satmakla, değerlenecek diye motor alıp sonra satmak arasında ne fark var bunu söyler misin? Bu davranışlar arasındaki fark nedir?
Bak senin alamaman başkasının alabilmesi apayrı bir konu, bunu kenara koyalım o bambaşka bir şey, onunla ilgili bir şey söylemiyorum.
(Temiz temiz tartışıyoruz diye erinmeden devam ediyorum, kimsenin yanlış bir izlenime kapılmasını istemem. Maalesef başlık içinde ikinci defa belirtme ihtiyacı hissediyorum ki hayatımda böyle bir amaçla bir otomobil/motosiklet falan almadım. Ekim ayında aldığım Vespa'yı aktif kullanıyorum 1500km'de. Ama baharda satabilirim de. Özet: Kendimi aklamaya falan çalışmıyorum.)
Stokçuluğun ahlaki olmadığına katılıyorum. Ancak bayi olayı farklı bence. Çünkü eskiden 50 satabiliyorken şimdi 20 satabilen bir mağaza eli mahkum birim fiyatı yükseltmek durumundadır, öyle veya böyle.
Normalde Amerika'da liste fiyatından araç alma cok nadirdir. Su ana kadar aldigim araclarin cogunu %15-%20 indirimle edindim pazarlik yaparak, ki genelde olan da budur.
Gel gelelim en son aldigimiz araci liste fiyatindan %10 daha pahaliya aldik... Araç fabrikadan türlü aksesuarla birlikte geliyor (telefon kabloları, kapi ucu koruma, kauçuk altlık takımı, vs.) Bazı galeriler ekstradan $1000 abuk subuk aksesuarlar da dayatiyordu... Ama öyle bir yerden almadık. Ama her halükarda normalden $4000 fazla ödedik. Ki en az on farklı galeriyi bizzat arayıp konuştuk.
Velhasıl serbest piyasanın eksileri olduğu gibi artıları da var. Yıllarca %15-%20 indirimle araç almamın sebebi olan serbest piyasa bugün de böyle bir netice verdi.
açıkçası bir örneği çürütmek için "bunu böyle yapmak da aynı sey değil mi" konusunu asmak lazım.
iki sayfadır söylüyorum, stokculuk evet herşeyin fiyatını arttırır. ancak motosıklet stokculara mala ola erişiminizi de engellıyor.
ev, dolar, euro, altın bu konu ıle aynı düzlemde değildirrrr
Bakın ben de sizin gibi bu işin ticari olduğunu kabul ediyorum ama ben bu örnekteki ticaretin ahlaklı bir davranış olmadığına inanıyorum. Çünkü piyasada mal az ve ben kurduğum ikili ilişkilerle bayiden malı topluyorum, ihtiyacı olan gerçek kişi mal bulamıyor. Ardından fiyat arttırımına gidiyorum ve ürün de Honda ve Yamaha gibi alternatifsiz bir ürün olduğu için gerçek alıcı da bayiden alması gereken malı benden daha pahalıya almak zorunda kalıyor. Siz bu konuyu ahlaki bulabilirsiniz, ben bulmuyorum ama ticari olduğunu kabul ediyorum.
Burada tartıştığımız konu bütçemizin olmaması ya da iyi motora binemememiz, iyi evde oturamamamız değil, O ayrı bir tartışma konusu.
Burada ben şunu soruyorum; neden ben, sizin yüzünüzden aynı malı daha pahalıya alıyorum?
Tommygun dostum,
Bunun ahlakli bir davranis olmadigini,cunku gercekten honda,yamaha ya ihtiyaci olan! kisilerin bu motorlara erisimi engelleniyor diyosun.
Simdi burda bir kac sorun var.
Birincisi, mt25 almazsa olecek hastaligina yakalanan yoktur bence.
İkincisi,aslinda talebi karsilayacak motor var,stokcular yuzunden fiyatlar artiyor diyorsan bence o da yanlis.
Yeterli arz oldugunu hic sanmiyorum.
Boğazici universitesinde Deniz Gokce hocadan iki donem ekonomi dersi aldim.
Sunu rahatlikla soyleyebilirim ki , ekonominin olagan akisina mudahale edilmesi problem yaratir.
Ustelik cozum nedir desem, ne onerebilirsiniz ?
Ticaret ahlâklı bir şey mi ki?Tartışmanın gidip dayanacağı temel nokta orası aslında...
Bakış açısına ve siyasi duruşa göre ticaret pekâlâ ahlâksız bir uğraş olarak nitelendirilebilir.
Ben o kadar ileri gitmem, bununla birlikte benim nazarımda diğer uğraşlardan daha aşağıda bir uğraştır yani.
Dolayısıyla benim hükmüm gayet net, kararsızlara başarılar!
Üstadım zaten problemin temel kaynağı arz eksikliği, yeteri kadar arz olsa al-sat işi bitecek, bayide fik fik aksesuar ekleme işi bitecek. Mt25/R25 piyasası çok ilginç, neredeyse "büyük motorların bile piyasası bu Mt25/R25 fiyatlarına endekslendi" desek yalan olmaz.
Sorun şu ki mağazalar arz azlığından dolayı kârlarını arttırmak zorundalar. Bu durumda iki yol var:
1. Müşterilere zorunlu aksesuar dayatarak ekstra kâr sağla.
2. Liste fiyatından yükseğe stokçuya sat, ya da çaktırmadan kendin stokçu ol. O şekilde ekstra kâr sağla.
Velhasıl o "ikili ilişki" duygu değil mantık ilişkisi.
Mağazalara "bunu yapmayın" demek mantıklı değil, çünkü adamın o motosikleti satmaya devam edebilmesi, o işten kâr edebilmesine bağlı.
Adama "uluslararası tedarik zincirinden oluşan bu sorunun, benim motosiklet alma seçeneğime getirdiği darbeyi sen emmek zorundasın, sen zarar et" demek düpedüz saçmalık. Ahlaksızlık falan söz konusu değil bence.
Güzel, ben de diyorum ki yazdıklarının tamamında motosiklet kelimesini çıkarıp ev kelimesini koyduğumuzda işin neden ahlak boyutu değişiyor? Ticari bir yaklaşım olduğunu, suç olmadığını düşündüğünü söylemişsin tamam, Ben de diyorum ki bu aksiyonu ev için yaptığımızda neden peki ahlaksızlık olmuyor?
Neden ben senin ihtiyacın yokken yatırım diye aldığın evi daha pahalıya alıyorum?
Bence herkesin hoşuna gitti pandemi sonrası bu yeni dönem, daha az ithalat, birim başına daha fazla kar ama daha az uğraşmaca.
Pandemi biteli çok oldu, ne tedarik zinciri sıkıntısıymış arkadaş, bir türlü bitmedi, çözemediler. Ben eski kafalı adamım. Alacak olsam da bu zihniyette bayiden bir mok almam. Devlet dümbük gibi yönetiliyor, benim maaşımdan kol gibi vergi kesiliyor. Ülkede kriz var, sigara içkiye zam. Bayiler kar edemiyor, hadi tommygun sübvanse et.
Mesela pandeminin bitmesine rağmen tedarik zincirinin çözülememesi kapitalizmle ilgili en baba eleştirilerin yapılması gereken nokta. Kimsenin umrunda değil bunun nedeni nasılı. Arz talep dengesinin bozulmasıyla fiyatları etkileyen temel faktörlerden biri de bu aslında, global yaşanan enflasyonun temel etkenlerinden biri bu, muz cumhuriyetinin dertleri başka tabi.
Biz sizinle anlaşamayacağız ve emlak sektöründe çalıştığım için bilerek sürekli "konut" örneği verdiğinizi düşünüyorum. Bakın konutta Nish Adalar'dan ev almazsanız Nar City'den ev alırsınız ya da Maltepe istemiyorsanız Kartal, Kurtköy'den alım yaparsınız. Hangisi sizin için ekonomik ve rasyonel bir seçimse tercihinizi o yönde kullanırsınız. Motosiklet işi şu yönden dolayı farklı. Yamaha ve Honda'nın o ayarda alternatifi yok. Olmayan alternatifin arzı da çok düşük.
Konut konusuna şöyle uyarlayalım; sizin illa Nish Adalar ya da Nar city'den konut alacağınızı, farklı bir alternatifinizin olmayacağını farz edelim. Bu 2 siteye proje başlangıç aşamasında talebin çok fazla olduğunu, manyağın tekinin de sitelerdeki tüm daireleri topladığını hatta proje satış ofislerinin de bu işe çanak tuttuğunu düşünelim. Haliyle satış ofisi size satış yapmaz 2. ele yönlendirir ya da farz edin size "bu daireyi sana satarım ama mobilyalarını da benden alacaksın" dediğini düşünün. Bakın hepsi ticari ama hiçbiri ahlaki değil.
Örneği farklılaştıralım. Aprilia ve Vespa kullanıyorsunuz, yedek parça ithalatında sıkıntı olduğunu ve benim de bir yatırımcı olarak piyasadaki tüm Aprilia ve Vespa yedek parçalarını topladığımı ve size fahiş fiyattan sattığımı düşünün. Daha önce olmadı mı? Kawasaki'de oldu, Z-Moto tüm stoğunu İzmir'de bir Honda bayisine sattı. bu da ticarettir ama ahlaki değildir.
Emlakta çalıştığını şimdi yazınca hatırladım, onun bilinciyle vermemiştim örneği. Sadece daha insani olduğu belirli bir ihtiyaç üzerinden gitmeye çalıştım.
Yamaha ve Honda'nın alternatifi yok değil, ki orası bambaşka yere gidecek o yüzden yok diyelim. E bu yine o ve diğer markaların tercihleri ile şekillenen bir ahlaksızlık oluyor, ben buna dikkat çekmek istiyorum. Yarın Yamaha da dandik motor üretirse Yamaha al satı yapanların ahlaksızlığı düşecek mi?
Narcity'de oturmayıver dersen ama anında Honda'ya binmeyiver olur. Yamaha Honda iki tane, Narcity'den var 20 tane falan da fark etmez ki.
Bu arada mevzu bahis her iki sitede de daha proje aşamasındayken satılan ve sonra site bittiğinde daha yüksek fiyattan satılan evler oldu. Buna da topraktan girmek deniyor ve yıllardır da uygulanıyor. Ortada ev yokken aldım diye mi ahlağım eksilmedi benim şimdi?
Sadece farklı düşünüyorum ve bu farklı perspektifi de göstermeye çalışıyorum. Anlaşmak zorunda değiliz, konuttan giderek herhangi bir amacım falan da yoktu böyle hissettirdiysem kusura bakma.
Ben kusura bakmıyorum, sabaha kadar konuşuruz, keyif de alırım ama konut piyasasının motosiklet piyasasına benzemesi için üretimin azalması, talebin inanılmaz artması ve de piyasadaki tüm sıfır ve 2. el konutları toplayacak kadar büyük bir sermayeye ihtiyaç var. Bu imkansız değil ama çok çok zor. Bir de konutta ilk 5 sene içinde sattığınızda değer artışından kaynaklı inanılmaz büyük bir vergi ödüyorsunuz. Araç alım satımında bu tarz büyük ve caydırıcı iş yok.
Konunun özüne dönecek olursak; ben ticari ve ussal olmadığını savunmuyorum, sadece benim bakış açıma göre ahlaki değil. Mantıklı olabilir ama ahlaki değil. Takdir edersiniz ki bu da sübjektiftir. Herkesin ahlak anlayışı farklıdır.
Şu an bu konu içerisinde 4 kullanıcı var. (0 üye ve 4 misafir)
