lastik havaları hk.

[rollcycle]

selamlar,

honda cbr500 192 kg 120 ön 160 arka lastik ve hava basınçları sırasıyla 36 - 42 psi,

kawasaki er6f 210 kg aynı lastik ebatları ama hava basınçları sırasıyla 32 - 36 psi.

iki motorun arasında yaklaşık 20 kg fark var iken daha ağır olanın lastik hava basınçları nasıl daha az olabiliyor ?

bu bana matematiğe aykırı geldi ama bekli fizik kurallarına uygundur

bilen varsa aydınlatsın beni lütfen ?

Dostum 1.5 tonluk clio aracımın 195.55.16 ebatlarındaki lastiklerin arkalar 30 önler 33 Birçok küçük scooterda benzer basınçlar.

Hava basıncının motosikletin ağırlığı veya lastiklerinin büyüklüğü ile bir ilgisi yok. Konuyu motosikletler arası değil daha geniş çaplı araştırırsanız daha doğru sonuçlara ulaşabilirsiniz :D

[gokhan85]

Pist için biraz daha az hava basmanın sebebi lastiğin pistte çok daha fazla zorlanması ve ısınması dolayısıyla ısı genleşmesi ile ideal yere gelmesi olabilir mi?

Normal kullanımda (misal) 50-60C'ye kadar ısınmış bir lastik pistteki çılgın frenler ve gazlamalar sonucu belki de 70-80C'ye çıkıyordur; bunun için de soğuk haline daha az hava basmak lazım; 20C yaklaşık 3-4PSI fark yapar...

Haklısınız, kullanıma bağlı sıcaklık değişimi, pistte basıncın düşürülmesi için faktörlerden 1 tanesi. Fakat sadece bu değil, örneğin pist günü sürücüleri için genel bir basınç kanısı vardır, Ön:(28,30)-Arka(28,30). Bu profesyonel slick yarış lastiklerinde ve prof. yarışçıların seçimi ile 23-24 psi lara kadar düşebiliyor. Bu nedenle bir yarışta bir takim lastik bitiyor, hatta bazen yarış bitmeden lastik bitebiliyor. Özellikle arka lastikte basınç farkları kullanım şekline göre inanılmaz değişiyor. Hatta lastik üreticisi aranıp, pistte kullanım için önerilerini almak istediğinizde size görüşlerini bildirmekten çekinmediklerini duymuştum. Tüm olay lastiğin ömrü ile yol tutuşu arasında seçim yapmakla alakalı. Lastik üreticileri,genel kullanım için, müşterilerinin lastiği daha uzun kullanabilecekleri ve normal kullanımda tehlike yaşamayacakları ideal basıncı öneriyorlar. Deneyimlediğim kadarıyla normal kullanımda CBR1000RR da 36-42 ile hiçbir problem yaşamıyorum, virajlar da 50 li derecelerde yatarken de sorun olmuyor. Ama işi sağlama almak için biraz basınç düşürerek, lastiğin ömründen feragat edilebilir.

*edit: Bu arada 50 li derecelere yatmaktan kastım, asfalt kalitesine güvendiğim alanlarda ve yolda kayganlığı artırıcı herhangi birşeyin olmadığına emin olduğum durumlarda, trafiğin olmadığı yerlerde, yol kenarında bariyer vb. olmayan yerlerde vb. koşullar için

[emenyasin]

ben genelde lastik üzerindeki basınçları basıyorum

Abi fotonu değişince tanıyamadım bi ilk Lastik üzerinde yazan basınç değerleri sınır değeri temsil ediyor.
Ayrıca Anlas'ın sitesinden:
"Lastik şişirme basıncı, lastik üreticilerinin kullanıcılara dikkat etmelerini en çok önerdikleri konudur. Lastik arızlarının çoğu yanlış şişirme basıncından kaynaklanır. Kullanıcının lastik bakımı ile ilgili yapabileceği en önemli iş, şişirme basıncını tavsiye edilen seviyede tutmaktır. Lastik basıncı, lastikler soğukken ölçülür. Lastik kullanımdayken ısınır ve içindeki hava basıncı yükselir. Basınç artışı 0.5 bar kadar olabilir. Bu sebeple lastik basıncı ölçümü yola çıkmadan, lastikler soğukken yapılmalıdır. Bunun için motosikletinizin üzerinde küçük bir basınç ölçme aleti bulundurarak yola çıkmadan ölçüm yapmanız ve eksik olması halinde ilk fırsatta şişirmeniz sürüç güvenliği ve konforu açısından önemlidir.Farklı çalışma koşullarında lastik basıncı tekrar ayarlanmalıdır. Bir lastik arazide kullanıldığında, asfalt üzerinde kullanıldığından daha düşük basınçla şişirilmelidir. Düşük basınçla kullanılan lastikler yük altında esner,ısınır ve çabuk aşınır. Dönme direnci de artarak, yakıt tüketimini arttırır."

[furkansevke]

Lastiğin içindeki havanın basıncı hava sıcaklığına ve üstüne binen yüke göre değişir zaten. 36 psi = 250 kPa = 0.25 N/mm^2 yani hava sıkışmasından dolayı lastik yüzeyine mm^2 başına 0.25 N uyguluyor. Motoru yere koyduğunuzda üstündeki ağırlıkların merkezine göre lastiklere yük biniyor ve lastiğin yere temas eden yüzeyinden lastiğin içindeki havaya lastik başına düşen havanın lastik temas yüzeyine bölümü kadar (N/mm^2) basınç uyguluyor. Gazların yasasına göre bu basınç lastik içinde her yere eşit şekilde dağıtılıyor.

Yani siz arabanızın / motorunuzun lastikleri yere basarken hava bastığınız için hava basma aletinin gösterdiği değer lastik içindeki son stabil basınç değeri. Basıncı hava miktarı olarak görülmekten vazgeçilse keşke.

36 psi değerine ulaşmak için kompresörün bastığı hava miktarı lastik ebatınız büyüdükçe artıyor, araç ağırlığınız arttıkça düşüyor. Kompresör arabaya veya motora aynı havayı basmıyor. Ama sonuç aynı oluyor. 36 Psi bastığınız arabada da motosiklette de lastik yüzeyinde mm'2 başına 0.25 N kuvvet uygulanıyor. Buda 250000 N /m^2 yapar. Aynı şekilde şehriniz çok sıcak ise buda etkiler ama bunu yine sizin hesaplamanız gerekmiyor. Sonuç aynı olarak 36 psi. Daha sonra motor hareket ettiğindede belli bir ısınma ve lastik basıncında artma görülecek. Buda firmanın sürüşte kullanmanızı istediği basınç aralığı.

Lastiğin üzerinde yazan lastiğin dayanabileceği son basınç değeri bu yüzden araca çok büyük yüklenirse basınç artar ve lastikler patlar.

Lastik büyütmeye gelirsek. Buna lastik büyütmek değil lastik hacmindeki değişim diyelim. Çünkü yanak küçülüyor lastik büyüyor veya ikisde büyüyor vs.

Örneğin 250kPa bastınız buda 25000 = 25000N/1m2 = 25N/cm2 = (2.5 kgf/cm2 lastik üreticisinin verdiği değer) yapıyor. Atıyorum bu değerleri. orijinal lastik ve orijinal basınç değerindeki firmanın istedeği şey lastikte 25000 N/m2 basınç.

Kapalı kaplarda gaz basıncı P.V=n.R.T, P,gaz = (n.R.T)/V
Bizim senaryomuzda ise ağırlıktan dolayı oluşan bi basınç artışıda var. P,kompresör = P,ağırlık + P,gaz

R sabit bir kat sayı. n için ise kompresörün bastığı hava miktarı diyeibliriz. T hava sıcaklığı. V ise kapalı kap hacmi yani lastik iç hacmi.

P değeri bu 4 ünün ortak oluşturduğu bir değerdir. Ve motosiklet üreticisi bu P değerini söyler. Lastiği büyütmüşsün, hava ısınmış, motor ağırlaşmış farketmez. T bellidir V bellidir R sabittir P,ağırlık sabittir. Ayarladığını P değerine ulaşana kadar kompresör lastiğe n basar.

Bu yüzden motosiklet ağırlığı üstündeki yolcu sayısı ve bağlanan yük basınca etki eder. Fakat sizin değiştirmeniz gereken bir şey değildir. Siz yine aynı basıncı basacaksınız.

Burda şu soru akla gelebilir. Neden bazı motosiklet üreticileri 2 kişi iken farklı basınç değeri veriyor ? Siz hava basarken formüldeki etki eden ağırlık sadece motosikletin ağırlığı. Siz hava bastıktan sonra üstüne oturduğunuzda atıyorum 5psi basınç artacak ve istenen değere gelicek. Genelde tek kişilik sürüş yapılacağından böyle düşünüldüğünü düşünüyorum. Ama 2 kişi binildiğinde 10 psi artacak. Arka tekere daha fazla yük bineceğinden ön teker basınç değerini 1 arttırmamız gerekirken arka tekeri 3 arttırmamız istenir.

Bunlar benim görüşlerim. Fakat anlamadığım şey biz üstüne oturunca basınç artacak azalamaz. Ama üretici daha fazla ağırlık için basıncı düşürmemizi değil arttırmamızı istiyor :D Bi yerde bir mantık hatası yaptım bir şeyi kaçırdım. Bunu biraz düşünücem :D


Ama biz arabayada 30 basıyoruz ağırlıkla alakası yok diyenler için söylüyorum. 1500 kg lık arabanın 2 30 psi lık lastiğine 700 kg düşer. Ve dediğim gibi kompresör motorla arabaya aynı havayı sıkıştırmıyor aynı basınç için.


Bu basınç değerlerinin ne olacağı ise tamamen firmanın süspansiyonuna mekaniğine ve sürüş stiline bakar. Genelde bütün firmaların verileri birbirine yakındır ama tabii ki hepsinin farklı bi bildiği var kendi teknolojisini ortaya koyuyor.

[emenyasin]

@furkansevke birimleri ve değerleri güzel çevirdiğinizi görünce bu yazıdan güzel bir sonuç çıkar gibi geldi ama maalesef tam istediğimi alamadım. Değerleri yorumlamanızı beğendim ama Pağırlık kısmını anlayamadım. Ağırlıktan gelen basınçtan kastınız nedir? Kompresörün ölçeceği içerideki kapalı gazın basıncı. Fazladan bir Pağırlık değeri eklemeye gerek yok. Zaten Pağırlıktan kaynaklanan gaz basıncını Pgaz diye alıyorsunuz. Ayrıca kendi motosikletimin klavuzunda lastik basınç değerlerinde artçı olunca ön 4 psi artarken arka 3,3 psi(biz 3 diyelim) artıyor.

Ve konunun(başlığın) asıl noktasını kaçırmışsınız. Onu en son paragrafta basit bir şekilde geçmişsiniz. Neden farklı ağırlıktaki araçlara -aynı lastik ölçüsü olsa dahi- farklı basınç değerlerinde hava basılıyor?

[gokhan85]

Bunlar benim görüşlerim. Fakat anlamadığım şey biz üstüne oturunca basınç artacak azalamaz. Ama üretici daha fazla ağırlık için basıncı düşürmemizi değil arttırmamızı istiyor :D Bi yerde bir mantık hatası yaptım bir şeyi kaçırdım. Bunu biraz düşünücem :D


Ama biz arabayada 30 basıyoruz ağırlıkla alakası yok diyenler için söylüyorum. 1500 kg lık arabanın 2 30 psi lık lastiğine 700 kg düşer. Ve dediğim gibi kompresör motorla arabaya aynı havayı sıkıştırmıyor aynı basınç için.


Bu basınç değerlerinin ne olacağı ise tamamen firmanın süspansiyonuna mekaniğine ve sürüş stiline bakar. Genelde bütün firmaların verileri birbirine yakındır ama tabii ki hepsinin farklı bi bildiği var kendi teknolojisini ortaya koyuyor.

Bu konuda öğrenilmek istenenin açıklaması aslında, kapalı kaplarda gaz basıncı, P.V=N.R.T , izentropik/adyabatik ortam vs. den öte başka noktalarda yatıyor.

Bunlar bence (kendi yorumun, %100 emin asla değilim); lastiklerin karkas yapısı ve yuvarlanma direnç katsayıları. Lastik karkasları tasarlanırken özellikle lastiğin kullanıcı kitlesine göre ayarlanıyor. Spor lastiklerde karkas sadece yetecek kadar dayanıklı tutulurken, yoldan gelen geribildirimi süspansiyonlara maksimum düzeyde iletecek yapıda tasarlanıyor. Touring lastiklerde ise dayanıklılık ön plandayken , geri bildirim konusunda taviz verilebiliyor.
Bir diğeri ise lastik yuvarlanma direnci. Bu direnç tamamen lastik basıncı ile ters orantılı. Lastik basıncı artırıldıkça, yuvarlanma direnci azalıyor, lastiğin yola temas yüzeyi azalıyor, dolayısıyla ivmelenme kabiliyetleri (hızlanma, yavaşlama) azalıyor, fakat öte yandan yakıt tüketimi iyileşiyor, gidon hafifliyor ve lastiğin ömrü artıyor (düzensiz aşınmaları hariç tutar isek).
Lastik basıncı azaltıldıkça da , yukarıdaki yazdıklarımın tam tersi oluşuyor.
Üreticiler de müşterilerinden gelen geri bildirime göre ilgili lastik modelleri için basınç önerileri yayınlıyorlar. Zaten önerilen basınç değerleri markadan markaya en fazla 3-4 psi farkediyor.

[furkansevke]

@furkansevke birimleri ve değerleri güzel çevirdiğinizi görünce bu yazıdan güzel bir sonuç çıkar gibi geldi ama maalesef tam istediğimi alamadım. Değerleri yorumlamanızı beğendim ama Pağırlık kısmını anlayamadım. Ağırlıktan gelen basınçtan kastınız nedir? Kompresörün ölçeceği içerideki kapalı gazın basıncı. Fazladan bir Pağırlık değeri eklemeye gerek yok. Zaten Pağırlıktan kaynaklanan gaz basıncını Pgaz diye alıyorsunuz. Ayrıca kendi motosikletimin klavuzunda lastik basınç değerlerinde artçı olunca ön 4 psi artarken arka 3,3 psi(biz 3 diyelim) artıyor.

Ve konunun(başlığın) asıl noktasını kaçırmışsınız. Onu en son paragrafta basit bir şekilde geçmişsiniz. Neden farklı ağırlıktaki araçlara -aynı lastik ölçüsü olsa dahi- farklı basınç değerlerinde hava basılıyor?

P ağırlık olayını yazmadan önce P.V=n.R.T formulünü verdim kapalı kaplardaki gaz basıncı için. Bu kapalşı kapta gazın sıkışmasından dolayı oluşan basınç. Ama normal olarak formülde motorun ağırlığından dolayı lastiğe aktarılan basınç yok. O yüzden kompresörde okunan basınç değer gaz basıncı + ağırlıktan dolayı eklenen basınç olarak yazdım. Bunu bir sınav kağıdına veya tez e bu şekilde yazmam. Takılmakta haklısınız. Zaten ne demek istediğimide anlamışsınız. Lastik basınç değişiminiz ise motosikletinizin tarzı ve ağırlık merkezinden dolayı öyledir muhtemelen.

Yorumun sonu ise facia evet :D Önceden hazırlamadım düşünerek yazdım ve sona doğru böyle bir sonuç ortaya çıktı ama yinede yorumu paylaştım. Sonuçta dürüstüm bu konuda okuyan kendi düşüncelerini oluştursun ve ya bi tartışma ortamı olsun diye bu şekilde yazdım. İş yerinde yazdığım için durup nerde hata yaptım diye düşünemedim gönderdim.

Neden farklı ağırlıktaki araçlara -aynı lastik ölçüsü olsa dahi- farklı basınç değerlerinde hava basılıyor? Buna cevabım şöyle olabilir. Yaptığım çıkarımlardan sonra buna ancak şunu diyebilirim tabii bunların hepsi kişi yorumu görüşüydü doğrulukları sınanmalı. Yorumumun bir kısmındada belirttiğim gibi bu üreticiye kalmış bir şey mühendisliğine onun tasarım anlayışına kalmış bir şey. Aynı lastik ölçüsünde daha hafif bi aracada daha yüksek basınç basılması gereken araçlar da vardır.


Bütün konuştuklarımızın dışında şöyle de bir gerçek var bisiklet lastiklerine çok daha yüksek basınçlar basılıyor. N/mm2 düşündüğümüzde N sabit kalırken mm2 azalıyor. Formulle düşünürsek lastiğe uygulanacak basınç artıyor. O yüzden lastik basıncıda fazla. Motosikletteki artçı olayıda böyle olabilir. Basınç artışına karşı tolere edicek karşı basınç basılıyor.

---------- Mesajlar birleştirildi - 10:37 ---------- bir önceki mesaj zamanı 09:39 ----------

Bu konuda öğrenilmek istenenin açıklaması aslında, kapalı kaplarda gaz basıncı, P.V=N.R.T , izentropik/adyabatik ortam vs. den öte başka noktalarda yatıyor.

Bunlar bence (kendi yorumun, %100 emin asla değilim); lastiklerin karkas yapısı ve yuvarlanma direnç katsayıları. Lastik karkasları tasarlanırken özellikle lastiğin kullanıcı kitlesine göre ayarlanıyor. Spor lastiklerde karkas sadece yetecek kadar dayanıklı tutulurken, yoldan gelen geribildirimi süspansiyonlara maksimum düzeyde iletecek yapıda tasarlanıyor. Touring lastiklerde ise dayanıklılık ön plandayken , geri bildirim konusunda taviz verilebiliyor.
Bir diğeri ise lastik yuvarlanma direnci. Bu direnç tamamen lastik basıncı ile ters orantılı. Lastik basıncı artırıldıkça, yuvarlanma direnci azalıyor, lastiğin yola temas yüzeyi azalıyor, dolayısıyla ivmelenme kabiliyetleri (hızlanma, yavaşlama) azalıyor, fakat öte yandan yakıt tüketimi iyileşiyor, gidon hafifliyor ve lastiğin ömrü artıyor (düzensiz aşınmaları hariç tutar isek).
Lastik basıncı azaltıldıkça da , yukarıdaki yazdıklarımın tam tersi oluşuyor.
Üreticiler de müşterilerinden gelen geri bildirime göre ilgili lastik modelleri için basınç önerileri yayınlıyorlar. Zaten önerilen basınç değerleri markadan markaya en fazla 3-4 psi farkediyor.

Sizin yorumlarınızı seviyorum konularda dikkatimi çekti hep.

[gokhan85]

Sizin yorumlarınızı seviyorum konularda dikkatimi çekti hep.

Teşekkür ederim, bir nebze yardımcı olabilmişsek ne mutlu.

[mehmetyasin]

ağırlık arttıkça neden lastik basıncı yükseltmek gerekiyor? -> lastik daha az ezilsin, bastığı profil/alan aynı kalsın mümkün mertebe diye. Tutuş, aşınma, yuvarlanma direnci, hepsini etkiler.

[furkansevke]

P ağırlık olayını yazmadan önce P.V=n.R.T formulünü verdim kapalı kaplardaki gaz basıncı için. Bu kapalşı kapta gazın sıkışmasından dolayı oluşan basınç. Ama normal olarak formülde motorun ağırlığından dolayı lastiğe aktarılan basınç yok. O yüzden kompresörde okunan basınç değer gaz basıncı + ağırlıktan dolayı eklenen basınç olarak yazdım. Bunu bir sınav kağıdına veya tez e bu şekilde yazmam. Takılmakta haklısınız. Zaten ne demek istediğimide anlamışsınız. Lastik basınç değişiminiz ise motosikletinizin tarzı ve ağırlık merkezinden dolayı öyledir muhtemelen.

Yorumun sonu ise facia evet :D Önceden hazırlamadım düşünerek yazdım ve sona doğru böyle bir sonuç ortaya çıktı ama yinede yorumu paylaştım. Sonuçta dürüstüm bu konuda okuyan kendi düşüncelerini oluştursun ve ya bi tartışma ortamı olsun diye bu şekilde yazdım. İş yerinde yazdığım için durup nerde hata yaptım diye düşünemedim gönderdim.

Neden farklı ağırlıktaki araçlara -aynı lastik ölçüsü olsa dahi- farklı basınç değerlerinde hava basılıyor? Buna cevabım şöyle olabilir. Yaptığım çıkarımlardan sonra buna ancak şunu diyebilirim tabii bunların hepsi kişi yorumu görüşüydü doğrulukları sınanmalı. Yorumumun bir kısmındada belirttiğim gibi bu üreticiye kalmış bir şey mühendisliğine onun tasarım anlayışına kalmış bir şey. Aynı lastik ölçüsünde daha hafif bi aracada daha yüksek basınç basılması gereken araçlar da vardır.


Bütün konuştuklarımızın dışında şöyle de bir gerçek var bisiklet lastiklerine çok daha yüksek basınçlar basılıyor. N/mm2 düşündüğümüzde N sabit kalırken mm2 azalıyor. Formulle düşünürsek lastiğe uygulanacak basınç artıyor. O yüzden lastik basıncıda fazla. Motosikletteki artçı olayıda böyle olabilir. Basınç artışına karşı tolere edicek karşı basınç basılıyor.

---------- Mesajlar birleştirildi - 10:37 ---------- bir önceki mesaj zamanı 09:39 ----------



Sizin yorumlarınızı seviyorum konularda dikkatimi çekti hep.

Biraz düşündüm. Üreticinin hesabına göre havayı bastık üstüne oturduk olması hava sıkıştı lastik alması gereken şekli aldı. İstenen basınç oluştu.

Artçı bindiğinde lastiğe fazladan yük bindi. Lastik basıncı gaza aktardı gaz sıkıştı basıncı arttı ama hacim düştü lastiğin şeklinde bozulma oldu. Bunu sağlayan basıncı yenecek bir karşı basınç için motorun üstünde değilken artçı için fazla basınç oluşturuyoruz. Artçı bindiğinde hava sıkışarak olması gereken hacime geliyor.