Motosiklet şanzımanı hakkında sorular

[Emreblk99]

Arakdaşlar öncelikle merhaba, sizlere motosiklet şanzımanı ile ilgili bazi sorular soracağım.
https://youtu.be/EaZdJJaNDDc
1)Videoda görüldüğü üzere çıkış milindeki dişliler ileriye doğru dönüyor ama lastik haliyle ileriye doğru dönüyor. Videoda görülmüyor ama acaba baska bir dişlide nu hareket terse mi çevriliyor?
2) Motosikletlerde motor çalışır vites boşta durur halde iken debriyaja bastığınız anda mi 1 vitese takiyorsunuz yoksa biraz bekliyormusunuz ? Bir arkadaş bana debriyaj basip biraz beklenmeli demiştide.
3) arabalarda vites geçişleri senkronmecler ile sağlanıyor motosiklette bunu sağlayan ne?
Cevaplarınız için şimdiden teşekkürler.

[Kızıl pars]

2) Motosikletlerde motor çalışır vites boşta durur halde iken debriyaja bastığınız anda mi 1 vitese takiyorsunuz yoksa biraz bekliyormusunuz ? Bir arkadaş bana debriyaj basip biraz beklenmeli demiştide.

Sadece buna cevap verebilirim;
Genellikle en zor geçen vites birinci vites oluyor, motor durur halde iken bire geçmeme ihtimali olabiliyor.
Dolayısı ile arkadaşın iyice bas ki ayrılsın anlamında biraz bekle falan gibi demiş olabilir.
Aslında konunun süre ile ilgisi yok, bazen motoru az ileri - geri yapman gerekebilir.
Debriyajı bırakıp basman gerekebilir vs.

Bzaen de boş vitesi bulmak zordur, dururken hele de stop etmişken bir türlü boşa geçmeyebilir, çözüm aynı.
Bırak bas, olmadı ileri - geri.

[Kural [ Z ]]

3. Sorunuzun cevabı, paylaştığınız videonun 1:33' den itibaren mevcut. Dişliler birbirlerine doğrudan geçerek çalışır.

Otomobillerin şanzımanlarında (çok eski kara şanzımanlar hariç, onlar motosiklet şanzımanına benzer) senkromenç denilen, kayıcı ve tırnakların da olduğu bir sistem ile dişli hızları vites dişlisi üzerinde senkromenç bileziklerinin bulunduğu konik yataklamaya baskı uygulayarak dış bilezik (kayıcı) ve tırnaklar ile dişli hızlarını birbirine yaklaştırıp eşitlemeye çalışarak dişlileri birbirine bağlar.

Oysa motosiklet şanzımanında dişli hızlarını eşitleyen bu tip bir donanım yoktur (not: nadiren firmalar tarafından denenmiş ancak başarısız olmuş senkromençli şanzımana sahip motosikletler de var, başarısızlıkları nedeni ile denenip terk edilmiştir). Bu nedenle özellikle vites düşürmek isteyen motosiklet sürücüsü hafif gaz vererek vites düşürür ki dişli hızları birbirine yaklaşsın ve şanzıman dişlilerini birbirine bağlayan tırnaklar zarar görmesin, şanzıman dağılmasın diye.

Varyatör ve CVT şanzıman tamamen ayrı konu tabi ki.

1. Sorunuzdaki şanzımanın çıkış milinin hareket yönü ile tekerin hareket yönü ise motorun motosikletteki konumlandırılması ile ilgili basit bir konu.

2. Sorunuzun cevabını sn.Kızıl pars vermiş. Buna ek olarak bu sorunuzun cevabı da şanzımanın çalışma şeklinde 1. ve 3. sorunuzun cevapları ile ilişkilidir. Sanırım detayı farkettiniz, ayrıca açıklamaya gerek yok

[Emreblk99]

Aragaz ile vites düşüreceğiz ama debriyaja basacağız debriyaja basincada şanzımana güç iletilmeyecek( ikiside birbirinden bağımsız hale gelecek). Böyle oluncada dediğiniz yanlış oluyor. Aragaz ile vites düşürme sadece motor devri ile şanzıman devrini eşitler onun haricinde dişlilerin birbirini yakalamasını sağlamaz.

[Gürkan05]

Aragaz ile vites düşüreceğiz ama debriyaja basacağız debriyaja basincada şanzımana güç iletilmeyecek( ikiside birbirinden bağımsız hale gelecek). Böyle oluncada dediğiniz yanlış oluyor. Aragaz ile vites düşürme sadece motor devri ile şanzıman devrini eşitler onun haricinde dişlilerin birbirini yakalamasını sağlamaz.

Birbirlerini yakaladığını kastetmiyoruz zaten. Motor devri ile şanzıman dişli hızı arasında fark fazla olursa iki dişli birbirini tutmaya çalışırken dişlerini yer. O yüzden vites düşürürken ara gaz veriyoruz ki olabildiğince dişlilere az zarar gelsin.

[Emreblk99]

Birbirlerini yakaladığını kastetmiyoruz zaten. Motor devri ile şanzıman dişli hızı arasında fark fazla olursa iki dişli birbirini tutmaya çalışırken dişlerini yer. O yüzden vites düşürürken ara gaz veriyoruz ki olabildiğince dişlilere az zarar gelsin.

Gürkan bey ama kuralz adlı arkadaş arabadaki senkronmeç görevini aragaz vererek düşürünce bizim yaptığımızı söylemiş. Arabadaki senkronmec motor devriyle şanzıman devrini esitlemiyorki kuralz adli arkadasın bence yanlisi var.
Birde gürkan bey ben vitesi bu şekilde düşüyorum; debriyaji sikiyorum vitesi düşüp debriyaji salmadan önce bir aragaz veriyorum ve debriyaji bırakıyorum. Bu sekilde yapınca motosiklet şanzımanıni yiyormuyum yani?

[Gürkan05]

Gürkan bey ama kuralz adlı arkadaş arabadaki senkronmeç görevini aragaz vererek düşürünce bizim yaptığımızı söylemiş. Arabadaki senkronmec motor devriyle şanzıman devrini esitlemiyorki kuralz adli arkadasın bence yanlisi var.
Birde gürkan bey ben vitesi bu şekilde düşüyorum; debriyaji sikiyorum vitesi düşüp debriyaji salmadan önce bir aragaz veriyorum ve debriyaji bırakıyorum. Bu sekilde yapınca motosiklet şanzımanıni yiyormuyum yani?

Doğru olanı yapıyorsunuz Emre Bey. Ara gaz vermeden yapılan vites düşürmelerinde şanzıman dişlilerine uzun vadede zarar verebilirsiniz.
Vites düşürürken debriyajı sıkıyoruz, ara gaz verip devri yükseltiyoruz ve vitesi düşürüyoruz. Tabi bu saydıklarımı daha hızlı bir şekilde yapabilirsiniz eliniz alıştıktan sonra. Bu şekilde vites düşürdüğünüzde siz de farketmişsinizdir ki motor öne yığılmayıp daha akıcı bir şekilde vites küçültüyor.

[Olcay Avşar]

Aragaz ile vites düşüreceğiz ama debriyaja basacağız debriyaja basincada şanzımana güç iletilmeyecek( ikiside birbirinden bağımsız hale gelecek). Böyle oluncada dediğiniz yanlış oluyor. Aragaz ile vites düşürme sadece motor devri ile şanzıman devrini eşitler onun haricinde dişlilerin birbirini yakalamasını sağlamaz.

Şundan dolayı anlamamışsınız;

Motosikletlerde debriyaja bastığınızda ayırma tam olmaz, bu yüzden ara gazı işi kolaylaştırıyor.

[Emreblk99]

Doğru olanı yapıyorsunuz Emre Bey. Ara gaz vermeden yapılan vites düşürmelerinde şanzıman dişlilerine uzun vadede zarar verebilirsiniz.
Vites düşürürken debriyajı sıkıyoruz, ara gaz verip devri yükseltiyoruz ve vitesi düşürüyoruz. Tabi bu saydıklarımı daha hızlı bir şekilde yapabilirsiniz eliniz alıştıktan sonra. Bu şekilde vites düşürdüğünüzde siz de farketmişsinizdir ki motor öne yığılmayıp daha akıcı bir şekilde vites küçültüyor.

Ama gürkan bey benim dediğim vites düşürme ile sizin dediğiniz ayni değil. Ben önce vitesi düşürüp sonra aragaz veriyorum bunun bir sakincasi varmi?

Birde ayirma tam olmuyor demissin olcay avşar ama o kadar etkileycek kadar değil oyle aragazin tamamini şanzımana iletilse 2 günde şanzımanı eline alirdin. O cok az bir sürtünme hatta insanlar o sürtünmeyi azaltmak icin kaliteli sentetik yağlar kullanıyorlar ki sürtünme en aza insin.

[Nikkfurie]

Şundan dolayı anlamamışsınız;

Motosikletlerde debriyaja bastığınızda ayırma tam olmaz, bu yüzden ara gazı işi kolaylaştırıyor.

zaten sıralı şanzımanlarda debriyaj tam ayırsaydı vites hiç değiştirilemezdi , dişlilerin birbirine kenetlenmeden önce dönüş yapmaya devam etmesi gerekiyor , durur iken viteslerin zor geçmesi ve motoru ileri geri sallamamazın sebebide budur..

---------- Mesajlar birleştirildi - 13:47 ---------- bir önceki mesaj zamanı 13:42 ----------

emreblk99 , motoru çalıştırmadan önce 1. vitese alın bu şekilde şanzıman için iyi bir şey yapmış olursunuz..

[Emreblk99]

zaten sıralı şanzımanlarda debriyaj tam ayırsaydı vites hiç değiştirilemezdi , dişlilerin birbirine kenetlenmeden önce dönüş yapmaya devam etmesi gerekiyor , durur iken viteslerin zor geçmesi ve motoru ileri geri sallamamazın sebebide budur..

---------- Mesajlar birleştirildi - 13:47 ---------- bir önceki mesaj zamanı 13:42 ----------

ayrıca , motoru çalıştırmadan önce 1. vitese alın bu şekilde şanzıman için iyi bir şey yapmış olursunuz..

Hocam benim yaptığım vites düşürme motosikletlerde yanlismi biri bunun cevabını verebilirmi?
önce vitesi düşürüp sonra aragaz veriyorum bunun bir sakincasi varmi?

[Nikkfurie]

Hocam benim yaptığım vites düşürme motosikletlerde yanlismi biri bunun cevabını verebilirmi?
önce vitesi düşürüp sonra aragaz veriyorum bunun bir sakincasi varmi?

vites düşürdükten sonra ara gaz vermen zemin ıslak veya kumlu ise tekerleğin kilitlenmesini engeller , asfalt temizse veya sakin sürerken bunu yapmana gerek yok zaten vitesini değişmişsin

[Emreblk99]

Ama motor ile sanziman devrini eşitliyorum kavramada tutma sürem azalıyor.

[Kural [ Z ]]

Gürkan bey ama kuralz adlı arkadaş arabadaki senkronmeç görevini aragaz vererek düşürünce bizim yaptığımızı söylemiş. Arabadaki senkronmec motor devriyle şanzıman devrini esitlemiyorki kuralz adli arkadasın bence yanlisi var.
Birde gürkan bey ben vitesi bu şekilde düşüyorum; debriyaji sikiyorum vitesi düşüp debriyaji salmadan önce bir aragaz veriyorum ve debriyaji bırakıyorum. Bu sekilde yapınca motosiklet şanzımanıni yiyormuyum yani?

Yanlış yok. Senkromenç (sarı tabir edilen bilezik) çalıştığı dişli konik yatağına, siz vites değiştirmeye başladığınızda önce dış bileziği tırnakları da kullanarak baskı uygulayarak dişli hızını karşı dişli hızına yaklaştırır. Bu durum iki dişlinin hızlarını birbirine yaklaştırdığı için vites geçisi kolaylaşır. Basit mantık ile anlatmak gerekir ise dişlileri birbirine bağlamadan önce (aslında dişlilerin yanındaki tırnaklar birbirine bağlanır) birbirine sıkıca bastırıp karşı dişli hızını arttırmaya veya düşürmeye çalışır. Maksat dişli hızlarını birbirine yaklaştırmaktır.

Motosiklet şanzımanında bu sistem olmadığı için dişli hızlarını birbirine yaklaştırmanın yolu hız/motor devri senkronizasyonundan geçer ki bunun da neredeyse tek mantıklı yolu gaz koludur.

Özellikle vites düşümlerinde alt vites dişlisi devir farkı yüksek olduğundan hafif gaz verilerek vites düşürülür, gaz kesilerek vites yükseltilir.

---------- Mesajlar birleştirildi - 16:34 ---------- bir önceki mesaj zamanı 16:29 ----------

Küçük not: Aslında dişliler birbiri ile sürekli temas halinde, ancak bir grup dişli bağlı bulunduğu milin üzerinde silindirik rulman ile yataklandırılıp boşta döner durumdadır. Siz vitese taktığınızda boşta dönen dişlilerden birini mile sabitlersiniz. Diğer dişliler yine kendilerine has farklı hızlarda dönmeye devam ederler. Vites değiştirmek istediğinizde ise bağlı dişlinin hızı ile bağlı olmayan dişlinin hızlarını eşitlemeniz gerekir. Bunun için sistem üzerindeki yük alınır (devriyaj...) ve hız eşitlemek için müdahalede (senkromenç sistemi veya gaz kontrolü) bulunulur. Basit ama önünüzde sökülü iken birebir görerek anlamanız/anlatmamız daha kolay tabi

[Nikkfurie]

Ama motor ile sanziman devrini eşitliyorum kavramada tutma sürem azalıyor.

aslında bu ara gazı vererek vites düşürme mevzusu çok extrem şartlar haricinde gereksiz birşey , bırak ara gaz vermeyi debriyajı hiç çekmeden bile sıralı şanzımanda rahatça vites yükseltilebilir veya düşürülebilir , yani o ara gazı şart değil , yakıt tüketimini artırmaktan başka bir şey yapmıyorsunuz..

[Emreblk99]

Yani anladığım kadarıyla motosiklettede aragaz vermeden vites dusurebiliriz ve bir zarari olmaz dimi?

[Kural [ Z ]]

Kullandığınız motosiklete ve o anki motor devri ile hızınıza bağlıdır.

Bir ACE 125 ile 1000RR' ı bir tutamayız. Genel olarak tavsiye olunan hafif gaz verilerek vites yükseltilmesidir, şahsen CBF150' yi kullanırken dahi vites düşümünde devir yükseltirim. Kullanım talimatında "yakıt sarfiyatını düşürmek için vites düşürürken ara gaz vermeyin" dese de makinenin kullanım ömrü benim için daha önemli.

Malesef alışkanlıktan yüksek devirde kullanıp 6. Vitesi her seferinde arıyorum, biraz da bu yüzden gaz vererek vites düşürmeyi tercih ediyorum.