Soru sormak değil bilgi vermek amacım bu sefer. İçten yanmalı 4t motorlarda uzmanlaşmış bir makine mühendisi arkadaş var. Onunla yaptığımız bilgi alış verişini iletiyorum. Daha doğrusu o bilgi verdi, ben aldım
Hoca 4t içten yanmalı motorların çalışma prensibi pistonun silindir içinde aşağı yukarı hareket etmesidir. Bu hareket esnasında piston ile silindir arasındaki sürtünme en temel aşınmadır. Tabiki krank aşınır, kran kolu aşınır. Onlara ayrıca deyincem. İlk olarak en temel motor aşınması. Her motorda aşınma vardır. Bu da motorun ömrünü belirler. Burada şunu bilmek gerekir. Motordaki aşınmaların %50'si ilk çalıştırma anından tam yağlama ve ideal ısıyı sağlama aralığında gerçekleşir. Hani basıp marşa açıyoruz ya gazı, işte motorun aşınmasının yarısı burada oluşuyor. Motor yağsız ve soğuk. Silindirin, pistonun, gömleğin ısınma ve genleşme katsayıları birbirinden farklı. Bu da sürtünme katsayısını etkiliyor. Bu yüzden ilk çalıştırmada en azından motorun rolanti sesi kendine gelene kadar beklemek gerekli. Rolanti sesinin düzelmesi yağlama olduğunun, motorun da randımanlı çalışma sıcaklığının alt sınırına girdiğinin işaretidir. Yani ilk çalıştırmada hemen binip gazlamak ile biraz beklemek ciddi oranda motor ömrünü değiştiriyor.
Bir de yağ seçimi olayı var. Yağın üzerindeki rakamlar yağın kalınlık oranıdır. Bizim insanımız bundan bihaber, bu da sıkıntılı. Kışın 10/40 kullanılması iyidir. Motor düşük sıcaklıkta da pompalanacak kadar akışkan, motor ısındığında iyice cıvıyıp yağlama randımanını düşürmeyecek kadar da yoğundur. Yazın ise 15/50 öneriyorum ben. Biraz daha kalın olması yazın özellikle hava soğutmalı motorlarda oluşan yüksek sıcaklıkta daha iyi yağlama sağlar. Bu arada 3 kuruş kar etmek için motoruna açık araba yağı koyduranlar var. O da 4 zamanlı motormuş. İyi de o 90 derecede çalışıyor, soğutma sistemi farklı. Blok farklı. Dakikada çevirdiği devir farklı. Neredeyse otomobilin kesiciye girdiği devirde vites küçültüyor motosikletçiler. Otomobilde kullanılan yağ motosikletin özellikle de hava soğutmalı motorun çalışma sıcaklığına dayanmaz. Yanar. Bunu biz gözle fark etmeyiz. Ancak yapılan analizlerin sonucu budur. Bu yağ seçimi de motor ömrünü ciddi oranda etkileyen 2. faktördür. B arada yağ katkısı diyor herkes, ıslak kavrama yani balataların yağ içinde olduğu durumlarda, kullanılan katkı motora faydalı olabilir ancak balatalarda aşınma, bozulma, kaçırma gibi sonuçlar doğurabilir.
Bir de yüksek devir olayı var. Bir motorun top speedi onun top speedidir seyir sürati değil. Maksimum 120 yapan bir motor 120 ile seyrederse motoru çabuk bitirir. Bir motorun son sürati en çok titrediği, en çok zorlandığı andır. O esnada aşınma artar, yağlama başarısı düşer, yakıtı verimli yakamaz, titreşim artar. Bu da motor ömründe etkili bir başka faktör. Bunun içinde aşırı düşük devir de var, 5. vitese atıp 40 km/h ile gitmek te aynı şekilde motora zarar verir.
Yani ilk çalıştırmada beklemek, doğru yağı kullanmak (10 tlye satılan yağdan ne bekliyor insanlar merak ediyorum) ve devir işini iyi ayarlamak motor ömrünü iki katına çıkartacak etkenlerdir.
Bir sonraki çay buluşmamızda aktarma elemanları ile ilgili konuşmayı planlıyorum. Kendisi de 2 teker sevdalısı olan arkadaşım bu bilgileri bana anlatıyor ancak forumlardan hoşlanmıyor.
Not: 12.03.2015 tarihinde tarafımdan yazılan yukarıdaki metin geçerliliği kanıtlanmamış bilgiler içermektedir.
kyagmur adlı üyeden alıntı
