Bu konu hakkında çok bilgilendirici ve kolay ulaşılabilir bir başlık oluşturmuş olduk. Hepinize tekrardan çok teşekkürler
Sinan abi aslında teoride haklısın..
Olay tamamen Newton fiziğine dayansa da söylediğin şeyi en net haliyle amortisörleri bir duvara, yere yada gitmeyen sabit bir noktaya bağladığımızda görebiliriz.
Motora bunu uyguladığımızda o zaman amortisör sadece darbeyi emen bir parça olarak ingidirgememiz ki aslında amortisörün tek görevi ya da tek yaptığı iş bu değil abim.
Şimdi ne alaka ben onu mu demek istiyorum diiceksin..
Ama motordaki amortisörlerin görevleri aslında kabaca 3 tane (ki abi bence zaten biliyorsun bunları.)
bildiklerimi hem paylaşmış olayım hem de yanlış bildiklerimi düzeltme şansım olsun..
1.Geri sekme (Rebound)
2.Ön yükleme (Preloading)
3.Sıkıştırma- sönümleme (Compresion) işte üzerinde konuştuğumuz görev. bunu kastedmiştim
İfadelerin türkçelerinden emin değilim, değişebiliyor ama ingilizceleri doğru.
Çünkü amortisör ayarlarında sıkıştırma sönümlemesi gibi bir ifade varken aslında yine türkçede açılma sönümlemesi diye de teknik bir ifade var.
şimdi madem girdim bu kadar çok kısaca anlatıyım (eğer saçmlarsam lütfen uyarın)
1.si rebound (geri sekme olan) esasen teker havaya kalktığında bir kasisten geçtiğimizde veya bir çukura girdiğimizde yani kısa da olsa tekerin yerden kesildiği o küçücük zaman aralığında amortisörün normal standart haline dönme süresi ve dönerken ki gücü ile alakalı yani hem sert rebound hem de yumuşak rebound diye birşey var. daha doorusu böyle ayarlar var. Ama onları anlatmak için şekilli mekilli resimler lazım ki bence şu an girmemek daha iyi çünkü konu bu değil
2.sini daha kısa anlatayım ön yükleme (preload)bu amortisörün hareket etme uzunluğu ile ilgili..
ön freni sıktınız ve ön amortisör 10 cm aşağı çöktü. siz bunun 5 cm sini ortadan kaldırabilirsiniz. yani yine önfrene bastığınızda ön amortisör bu defa 5 cm çökecek demektir. bu ön yükleme ayarı. frenler aynı onlarda değişiklik yok, durma mesafesi de aynı onda da bir değişiklik yok.
ters amortisörlerin burada hem avantajı hemde dezavantajı var.
Eğer naked tipi bir motorunuz ters amortisör kullanıyorsa 10cm çökme diyelim ki güzeldir. yollar çok çukurlu vs ise 15 cm çıkarın konfor artar ve yoruculuk etkisi bir anda azalır. Ama virajlarda stabilite yani motorun viraj esnasında geometrisinin bozulması motorun dönüşteki kararlılığını...nasıl diyim ki, o keskinliği de yumuşatabilir .. hele birde viraj içi fren yapıyorsanız motorun dengesi kararsızlaşabilir. bu kararsızlık diğer ayarlarla da giderilebilir tabii...
burada özellikle naked dedim çünkü enduro tipi motorlarda stabilite yay uzunluğu ile de oluşturulabiliyor.. hem çok uzun hemde sıkı amortisörler aslında hem konfor hemde daha çok kararlılık getirebiliyor özellikle şu son tip endurolarda fena şeyler de var o yüzden enduro örneği vermedim. çünkü karma bir amortisör yapısı ve ayarı var.
Süpersportlarda ise dengedeki kararlılık çok daha istenen bir ayar konfordan taviz verilebilir diye bakılıyor.....umarım anlatabilmişimdir.
3.sü sıkıştırma (compresion) bu da kısaca motorun amortisörün hareket hızını belirliyor. şimdi iyi bir ön fren için önce ön amortisörün önce aşağıya inmesini bekliyoruz ya o hareketin süresini uzatıyor. Çok bilindik bir örnek var bunu anlatmak için ben bu örneği bir sürü farklı ağızdan duyduğum için şimdi başkasından aldığımı size satıcam özür dilerim.
ağınızı havayla doldurup üflediğinizde bunun normal bir süresi vardır.
ama ağzınıza bir bez parçası tıkayıp üflediğinizde hava miktarı aynı olmasına rağmen hem daha uzun sürede havayı boşaltırsınız hem de boşalttığınız sırada havanın şiddeti daha az olur. işte ters amorti,sörler bunu daha iyi yapabiliyor. tabii limitlerde kullanımda.
şimdi burda minicik bir animasyon var izlerseniz belki daha iyi anlaşılır söylediklerim.. animasyonda arka tekerin iniş süresi yani havada ne kadar az kaldığı vs. ön tekerin sıkışma süresi ve miktarı gibi etmenleri çok basitçe anlatmışlar.
kafanızı da ütülemiş olmıyım fazla..
http://alfamotosiklet.blogspot.com.t...ompresyon.html
Kaynaklar
http://alfamotosiklet.blogspot.com.t...spansiyon.html
http://alfamotosiklet.blogspot.com.t...ansiyon-2.html
http://alfamotosiklet.blogspot.com.t...noktalari.html
bu link forum yazarlarından alparslan kuzucana ait bir blog sayfasıdır. umarım kendisinde izinsiz paylaştığım için bana kızmaz. burda bu üç görev için ayar noktaları ve görevleri detaylı bir şekilde açıklamış. ekstradan bilgi sahibi olmak isteyenlere duyurulur..
amacım sadece bildiklerimi paylaşmaktı.. lütfen yanlış anlamayın..
sinan abi güzel bir soruyu, çok doğru bi noktadan sormuş, elimden geleni yaptım umarım biraz faydalı olmuştur.
tüm forumdaşlara saygılarımla..
---------- Mesajlar birleştirildi - 22:33 ---------- bir önceki mesaj zamanı 22:26 ----------
Sinan Er adlı üyeden alıntı
---------- Mesajlar birleştirildi - 22:51 ---------- bir önceki mesaj zamanı 22:33 ----------
yani sinan abinin dediği ''her etkiye eşit ve zıt tepki'' sönümlenebiliniyor..
yani amortisör eşit tepki vermek isterken;
vereceği tepki kısaltılıp sertleştirilebildindiği gibi uzatılıp yumuşatıladabilinir.
bu kısaltma olayı hem''süre'' hem de ''amortisör uzunluğu'' veya ''yaylanan kısmın'' uzunluğu da olabiliyor.
ama temelde biz bunları laboratuvar ortamına taşırsak ve ısı, direnç gibi faktörleri de doğru hesaplayabilirsek tabii ki sinan abi haklı çıkacaktır. eşit ve zıt tepkiyi bulabiliriz.
söylemek istediklerimin özetinin özeti budur :D
Bayağ karışık bir konu hakikatten, aslında amortisör'ün motosiklet üzerinde ne kadar önemli bir yer kapladığını da öğrenmiş oluyoruz bu sayede. Konu hakkında bilgi sahibi olanların buralara 2 kelimede olsa üşenmeyip cevap yazmaları gerçekten çok güzel bir davranış.
amortisörde olay şu , darbeyi emip bize hissettirmemesi için yumuşak ,
hemen geri çıkıp tekeri yola yapıştırabilmesi için de sert olması lazım.
işin mühendisliği bundan dolayı yani. sıradan kullanıcı ise yumuşak kullanır çünkü teker yoldan kesilmiş kesilmemiş çok büyük bir fark olmaz. (milisaniyelik yarışlarda elbette önemli.)
fark 1:
ters amortisörde sıkıştıktan sonra dışarı çıkan amortisör boruları ve tabiki bağlı olduğu teker. (komple ittirdiği yük)
normal amortisörde ise bu yük daha fazla (kalın borular altta ) bu yüzden de ittirmesi daha çok zaman alıyor. (yine işe gidip gelen adamın anlayacağı bir durum değil milisaniyeler bunlar )
fark 2:
elinize kahve karıştırıcı çubuğu alıp , başparmağınızla işaret parmağınız arasında tutun. sonra diğer elinizle diğer ucundan bastırın.
başparmağınızın dibinden kırılacaktır. moment en fazla oraya biner çünkü.
fren yaptığımızda da komple ön maşada en çok yük binen kısım hemen şasi ile birleştiği bölgedir. aşağıya gittikçe binen yük azalır.
ters amortisörde kalın borular üstte olduğundan daha dayanıklı. normal amortisörde inceler üstte. bu yüzden yamulma ihtimali daha fazla.
Ön amortisörlere dikkatli baktığınızda düz ile ters arasında sadece yön farkı olmadığını göreceksiniz.
Düz amortisörde yayın ve yağın muhafaza edildiği ve kalın borunun uzun ince borunun kısa olduğunu göreceksiniz.
Ters amortisörde ise bu tam tersi kalın boru kısa ince boru uzun.
Burada iki şey geliyor aklıma.
1.si burkulmayı engellemek için
2.si maliyet hesabı.
Ters amortisörde yay kısa hazne ufak büyük çaplı boru kısa. Maliyeti daha düşük olabilir. Bunun burkulmaya karşı davranışa etkisini bilmiyorum. Yol tutuşu ile çok bağdaştıramıyıorum.
Yol tutuşu ve frenlemeye en büyük etki bu boru setinin açısı.
SS ve Naket motosikletlere bakınca büyük çoğunluk düz amortisör
Enduro kros ve cruiser motorlara bakınca da büyük çoğunluğu ters amortisör.
SS ve Naked motorlardaki boru seti açısı diğerlerine göre daha dik.
Amortisörün düz veya ters oluşunu bu açı belirliyorsa Düz amortisör daha iyi yol tutuşu ve frenaj sağlarken ters amortisör de daha yumuşak bir sürüş sağlıyor fakat düz kadar iyi yol tutuşu yoktur. Sonucu çıkıyor.
Bişey daha ekleyeyim. Ben bu siteye git gide soğumaya başladım. ad.block kullanıp MT nin reklamlarını engellediğim için bana da biraz tavır yapıyorlar bu da gözümden kaçmadı.
Mesela hangilerinde görüyorsun ? Fotoğraflarını buraya eklermisin.genellikle yüksek cc modellerde ters amortisör görüyorum, o sebeple ters olanı daha makbul gibi geliyor
Ters amortisör daha maliyetsiz bir şey olsaydı çinliler en ucuz motoru yapmak için uğraşıyo, onlar kullanırdı diye düşünüyorum. Bir de artık çoğu süpersport diye tabir edilen motosikletlerde ters amortisör görüyoruz ve bunların yol tutuşu çok iyi olması gerekir, abi senin dediğine göre yol tutuşu çok olan düz amortisör niye kullanılmıyor diye bir soru oluştu aklımda.Ön amortisörlere dikkatli baktığınızda düz ile ters arasında sadece yön farkı olmadığını göreceksiniz.
Düz amortisörde yayın ve yağın muhafaza edildiği ve kalın borunun uzun ince borunun kısa olduğunu göreceksiniz.
Ters amortisörde ise bu tam tersi kalın boru kısa ince boru uzun.
Burada iki şey geliyor aklıma.
1.si burkulmayı engellemek için
2.si maliyet hesabı.
Ters amortisörde yay kısa hazne ufak büyük çaplı boru kısa. Maliyeti daha düşük olabilir. Bunun burkulmaya karşı davranışa etkisini bilmiyorum. Yol tutuşu ile çok bağdaştıramıyıorum.
Yol tutuşu ve frenlemeye en büyük etki bu boru setinin açısı.
SS ve Naket motosikletlere bakınca büyük çoğunluk düz amortisör
Enduro kros ve cruiser motorlara bakınca da büyük çoğunluğu ters amortisör.
SS ve Naked motorlardaki boru seti açısı diğerlerine göre daha dik.
Amortisörün düz veya ters oluşunu bu açı belirliyorsa Düz amortisör daha iyi yol tutuşu ve frenaj sağlarken ters amortisör de daha yumuşak bir sürüş sağlıyor fakat düz kadar iyi yol tutuşu yoktur. Sonucu çıkıyor.
Bişey daha ekleyeyim. Ben bu siteye git gide soğumaya başladım. ad.block kullanıp MT nin reklamlarını engellediğim için bana da biraz tavır yapıyorlar bu da gözümden kaçmadı.
Sinan sen mevzunun tam tersini anlamışsın.
Vardığın sonucun tam tersi olacak yani.
Ön tekerin açısı motorun stabilitesi ve kullanım alanı ile ilgili.
Ön teker arkaya yaklaştıkça yere daha dik bir açı oluşuyor.
Bu aslında ön teker ile arka teker arasındaki mesafenin kısaltılması demek.
Tabi bu durum motoru zaptetme zorluğunu beraberinde getiriyor ama bu tip motorlarda çok iyi ve hızlı kıvrak viraj dönüyor.
Yarış motosikletlerinin esprisi bu zaten.
En hızlı ve atak viraj dönmek.
Bir de süspansiyonun çalışması konusunda bir nokta unutuluyor.
Amortisör sabit bir yere bağlı değil.
Her iki yönden baskı görüyor.
Bu iki taraftan etki eden kuvvet eşit değil.
Neydi o Cuguli'nin çaldığı aletin adı?
Onun gibi düşünün.
İki elimizle açıp kapatıyoruz aleti ama sağ elimizle sol elimiz eşit baskı mı yapıyor?
Ama aleti duvara yapıştırıp sadece sağ elimizle açıp kapatsak, duvar uyguladığımız kuvveti aynı şiddette karşılar.
Ulem neydi bu aletin adı????
akordiondan mı bahsediyorsun hocamSinan sen mevzunun tam tersini anlamışsın.
Vardığın sonucun tam tersi olacak yani.
Ön tekerin açısı motorun stabilitesi ve kullanım alanı ile ilgili.
Ön teker arkaya yaklaştıkça yere daha dik bir açı oluşuyor.
Bu aslında ön teker ile arka teker arasındaki mesafenin kısaltılması demek.
Tabi bu durum motoru zaptetme zorluğunu beraberinde getiriyor ama bu tip motorlarda çok iyi ve hızlı kıvrak viraj dönüyor.
Yarış motosikletlerinin esprisi bu zaten.
En hızlı ve atak viraj dönmek.
Bir de süspansiyonun çalışması konusunda bir nokta unutuluyor.
Amortisör sabit bir yere bağlı değil.
Her iki yönden baskı görüyor.
Bu iki taraftan etki eden kuvvet eşit değil.
Neydi o Cuguli'nin çaldığı aletin adı?
Onun gibi düşünün.
İki elimizle açıp kapatıyoruz aleti ama sağ elimizle sol elimiz eşit baskı mı yapıyor?
Ama aleti duvara yapıştırıp sadece sağ elimizle açıp kapatsak, duvar uyguladığımız kuvveti aynı şiddette karşılar.
Ulem neydi bu aletin adı????
bu fotoğraftakiler ters amortisörse ( ki ben bunları düz biliyordum )
Cümle şu şekilde değişiyor.
Amortisörün düz veya ters oluşunu bu açı belirliyorsa Ters amortisör daha iyi yol tutuşu ve frenaj sağlarken düz amortisör de daha yumuşak bir sürüş sağlıyor fakat ters kadar iyi yol tutuşu yoktur. Sonucu çıkıyor.
Ulen sinan bunca sene motura pin. Öndeki borunun tersini düzünü bilme
Evet akordion ama bu değil beyaz olacak
Bu arada ek bilgi olarak ekleyeyim.
Eski spor motosikletlerimden bazıları düz amortisöre sahipti.
Gerçi uzun zamandır ters amortisör kullanıyorlar ama hep ters amortisör kullanacaklar diye bir kaide yok.
Örneğin pist ve yol versiyonu olarak iki ya da daha fazla seçenek sunan markalar yol versiyonunda düz amortisör tercih edebilirler ve bu durum onları kötü yapmaz.
Konu çok güncel değil ancak takip eden varsa bir sorum olacak. Denge, sürüş, ağırlık gibi teknik konuları anladık. Birde bunların dayanıklığı ile ilgili bilgisi olan varsa bilgi verebilir mi? Mesela hangisi daha az bakım gerektirir? Yada bakım maliyeti açısından hangisi daha ucuzdur?
hocam bakımını bilemem fakat ters amortisör daha dayanaklı. çarpma veya kaza esnasında max. moment en uzak noktaya geleceği için çatal birleişiminin oradan ya da oraya yakın bir yerden bükülme yapar. ters amortisörde ise eğilmeye zorlanan kısım kalın olduğu için düşük hızlarda çarpmalarla yamulmaz.
Hayırlı olsun. Yazdıklarınızdan 3, ters amortisör ile ilgili, ancak 1 ve 2 değil. Hatta ters amortisörün yaylanan kısmı genelde daha ağır olduğu için öne dalma biraz artabilir bile. Ancak yay daha sertse (yahut daha yüksek compression ve preload ayarlıysa) dalma azalmıştır.
Ters amortisörün genel olarak en büyük faydası, arkadaşların da defaatle açıkladığı gibi, lastiğin yolla temasını daha etkili arttırması. Ayrıntılar eylemsizlikle ilgili. Belli bir devir üzerinde çıkamayışımızla aynı sebep aslında.
Şu an bu konu içerisinde 4 kullanıcı var. (0 üye ve 4 misafir)
