Oktan meselesinin açıklaması. Kendinizi kandırmayın.

**memin1857** · 02 Eylül 2006, 00:09

Bildiğiniz gibi ülkemizdede 95, 97, 98, 100 oktan benzin satılmakta. Yüksek oktanlı benzinler genelde yüksek performans yakıtı olarak lanse edilmekte, bu benzini kullanınca performansın arttığı, tüketimin düştüğü vs iddia edilmekte.

Fakat halk tarafından bilinenlerin neredeyse tamamının yanlış olması ve oktan meselesinin bir pazarlama taktiğine dönüşmesi sebebi ile motorcu dostlarımla bu konunun teknik içeriğini paylaşmak istedim.

Öncelikle, Oktan sayısı bir referanstır ve benzinin içindeki gerçek oktan sayısını belirtmez, ayrıca oktanın PERFORMANSLA, TÜKETİMLE ALAKASI YOKTUR.

Bildiğiniz gibi içten yanmalı benzinli motorlar benzin ile havayı sıkıştırdıktan sonra buji ile ateşleyerek çalışırlar. Her motorun sıkıştırma oranı farklıdır. Her yakıt belli bir miktar sıkıştırma basıncına kadar buji olmadan dayanır bir süre sonra buji olmasa bile kendiliğinden yanıverir. Bu tehlikeli bir durumdur vuruntu olarak kendini belli eder ve motora hasar verebilir. Ayrıca performansıda düşürür. Dolayısı ile belli bir motorun belli bir sıkıştırma ile vuruntu yapmadan (yani benzin buji çakmadan önce kendiliğinden yanmadan) çalışabilmesi için bir minimum oktan gereklidir. BU MİNİMUM MOTOSİKLETİNİZİN KİTAPÇIĞINDA BELİRTİLİR. Ama nadiren 95 oktanın üzerinde benzin gereklidir.

95 oktan benzin demek aldığınız benzinin içinde 95 oktan var demek değildir. 95 oktan benzinin anlamı, aldığınız benzinin kimyasal olarak vuruntuya karşı direncinin %95 isooktan ve %5 heptan karışımıyla AYNI olduğu anlamına gelir. Yani benzinin oktanı, içeriğinden dolayı değil gerçek isooktan-heptan karışımın belli yüzdelerinde elde edilen vuruntu direncine karşılık gelecek şekilde belirlenir. Bu sebeple 100 oktandan daha yüksek yakıtlar olabilir. Çünkü dünyadaki en vuruntu-dirençli yakıt isooktan değildir.

Bunun ölçümünde iki farklı ölçüm standardı vardır fakat ülkemizde RON kullanılmaktadır. RON dışında birde MON ölçüm sistemi vardır. Örneğin Amerikada RON ve MON'un ortalaması alınır, bu sebeple amerikada 87 oktan olan bir benzin avrupada 95 oktan olabilir.

Örneğin benim Honda motosikletimin kitapçığında RON değeri 91 oktan ve üstü yakıt kullanabilirsiniz diyor. Bunun anlamı benim motosikletim avrupa standardında 91 oktan (normal) benzinle bile çalışır. (Motosikletim katalitik konvertörlü olduğu için kurşunsuz olmak kaydı ile tabiki) 11:1 sıkıştırma oranlı CBR125'in kitapçığında ise 93 oktan yazıyor. Yani benzinin 100 yıldır var olduğunu düşünürsek 95 oktan aslında yeterince "yüksek" bir oktan değeri.

Performans meselesine gelince, bir yakıtın performansı tamamen enerji içeriğine bağlıdır. Bu enerji içeriğinin oktan sayısı ile bir alakası yoktur. Fakat GENELDE enerji içeriği yüksek benzinler (kaliteli benzinler) yüksek oktan adı altında satılmaktadır. Bu sebeple bazı yüksek oktanlı benzinler daha yüksek enerjiye (yani daha yüksek performansa) sahip olabilir (ama çok az fark edecek şekilde). Ama bu sizin motosikletinizin yada otomobilinizin motoru bundan yararlanabilecek anlamına gelmiyor. Piyasadaki motosikletin %99unda hiç farketmiyor.

Bu arada motorda oktan isteğini belirleyen SIKIŞTIRMA ORANI DEĞİLDİR. Ne kadar sıkıştırma basıncı elde edildiği önemlidir. Yüksek sıkıştırma oranı sadece elde edilebilecek maksimum sıkıştırmayı etkiler.

Bu durumda eğer motosikletinizi üreten firma özellikle yüksek oktanlı benzin kullanmalısınız diye yazmadıysa yüksek oktan benzin kullanmak sadece ekonomik olarak daha pahalıya gelecektir. Size bir yararı olmayacaktır.

Yüksek oktanlı benzin ancak ciddi yüksek performanslı araçlarda biraz farketmektedir. Yani sizin motosikletiniz yüksek oktan talep etse bile kazanacağınız fark yüzde 1-4 ancak olacaktır. Modern 300 beygirlik motorlarda bile 10 beygir ancak farketmektedir.
AYRICA yüksek oktan SADECE maksimum güçte farkeder. Yani maksimum devir, maksimum hızlanma dışındaki kullanımlarda pek bir fark olmamaktadır.

Bulunduğunuz yerin rakımı yükseldikçede oktan ihtiyacınız düşer. Deniz seviyesinde 95 oktanla mutlu olan bir motor 500-1000 metre rakımda 93-91 oktanlada mutlu olacaktır.

Dolayısı ile size bir yararı olmayacaksa,
- ben denedim yüksek performans verdi
- bir depoyla 50km fazla gittim
- kaliteli abi bu benzin çekişi arttı
GİBİ LAFLARA ALDANMAYIN. Yüksek oktanlı benzin pahalıdır. Kazıklanmayın.

Ayrıca yüksek oktanlı benzinin yanması daha güçtür, buda ilginç bir ironi.

Peki bazı LPGnin 110 oktan olduğunu biliyormuydunuz?

Alkol katılarak oktanı yüksek ama enerji içeriği (performansı) düşük yakıtlar yapmakta mümkündür. Daha öncede söylediğim gibi benzinin performansı ile oktanı direk alakalı değil.

Oktan sayısını yükselten çeşitli katkılar mevcut. Bunlar sadece oktan sayısını yükseltir. SADECE yüksek oktanlı benzine kesin ihtiyacınız varsa ve bulamıyorsanız motorunuzun vuruntu yapmasını engellemek içindir.

Sonuç olarak oktan meselesini kafanıza takmayın alın kurşunsuz 95 motosikletinizin zevkini ucuz çıkarın.

LÜTFEN BU BAŞLIĞA CEVAP OLARAK ŞUNLARI YAZMAYIN:
- Ben denedim benim motorum çok rahat çalıştı,
- Az yaktı.
- İyi kaçtı.
vs yazmayınız. Sizin tecrübeniz sadece psikolojik bir aldanma. Size hak vermiyor değilim, reklamı bu şekilde yapılınca aldanmamak elde değil.

İşin bilimi, matematiği kimyası açıkladığım gibi. Benzin satan firmalar sokakta araçların sadece binde birinin ihtiyacı olduğu halde güzel reklam ve pazarlama yaparak aynı benzini size pahalıya satmaya bayılıyorlar. Bunu yurdum insanının birbirine gaz vererek körüklemeside bir olay tabi.

Ayrıca az yaksa bile, litresi daha pahalı, ne kar ettinizki?

Dizel araçlarda ÖZELLİKLE düşük oktan tercih edilir. Çünkü bu tür motorlarda buji bulunmaz ve yakıtın kendinden tutuşması tercih sebebidir. Bu sebeple dizellerde setan sayısı bilgisi verilir. Setanı yüksek mazot daha kolay kendiliğinden tutuşur.

Bazı gelişmiş teknolojiye sahip otomobiller yüksek oktan ihtiyacı olsa bile düşük oktanla çalışabilmekte. Bu tür araçlarda 95/98 kulanabilirsiniz ama 98 kullanırsanız daha iyi olur gibi ibareler bulunur. Bu araçlarda motor işletim sistemi vuruntu algıladığı zaman ateşlemeyle oynayarak motorun zarar görmesini engeller ve düşük performansta verse çalışır. Ama ancak yüksek devirlerde yüksek akselerasyon kullanımda farketmektedir.

Piyasadaki otomobillerin ve motosikletlerin TAMAMINA YAKININDA 95TEN YÜKSEK OKTAN HİÇBİRŞEY FARKETTİRMEYECEKTİR. Bazılarındaki farkta fiyatına deymeyecek/hissedilmeyecek oranlarda olmaktadır.
Sıradan motosikleti olanlar zaten konuyu hiç düşünmemeli, ekstrem yüksek performansa sahip motosiklet sahipleride motosikletin KİTAPÇIĞINA BAKMALI. Yani eşe doşta servise vs sormayın. Sizden daha iyi bilmek zorunda değiller. Bizim aradığımız yüksek oktanlı DEĞİL uygun oktanlı uygun fiyatlı YÜKSEK KALİTELİ benzin. Buda adı sanı belli ve şekli şemali düzgün istasyonlardan elde edilebilir. Bir benzinin özellikleri sadece oktan ve enerji içeriğinden ibaret değildir. Motoru temizleme özelliği, istasyonun kalitesi vs bunlarda önemli.

**vlad1462** · 02 Eylül 2006, 00:12

oktan olayının yanlış anlaşıldığı doğru.açıklama için sağol

**Luxor** · 02 Eylül 2006, 00:12

güzel bir çalışma
eline sağlık arkadaşım
tamamen sana katılıyorum

**akalteke** · 02 Eylül 2006, 00:15

teşekkürler arkadaşım gerçekten merak ettiğim bir meseleydi
sağol

**BIYIKLI** · 02 Eylül 2006, 00:18

Ama ama ben en yüksek süper yüksek oktanlıyı denedim motorum uçmuştu. (Uçtu demeyin dememişsin

)

Şaka bir yana güzel bilgiler 'oktan=performans' zannederdim demek ki değilmiş, teşekkürler.

**watercolours** · 02 Eylül 2006, 00:41

Sadece dört kişi okumuş, yazık.
Biz şanslı olanlardanız yani, teşekkürler bilgi için

**tronic** · 02 Eylül 2006, 00:51

Ayrıntılı bilgi için teşekkürler konuya tamamıyla açıklık getirmiştir herhalde.

**Guwencin** · 02 Eylül 2006, 00:59

saol dostum iyi bir konu seçmişsin.bizi bu konuda bilgilendirdiğin için teşekkürler,
ellerin sağlık...

**Odyessa** · 02 Eylül 2006, 01:05

yani kısacası, motorunuzun kitapçığını okuyun diyor. Ve yine kısacası gereksiz yere 98 oktan almayın diyor. Dimi? Şahsen ben almıyorum 97 98 100.

**memin1857** · 02 Eylül 2006, 01:11

R1'iniz falan varsa kitapçığı okuyun diyorum. Çok yüksek performanslı bi motosikletiniz yoksa zaten herhangi bir yeri okumanıza gerek yok. Ben veriyorum 95 oktan okeydir garantisini.

**De-Javu** · 02 Eylül 2006, 01:15

Abi çok iyi yazmışsın ellerine sağlık .... böyle konulara uyanınca peşinden sinirlenmemek elde değil

**007** · 02 Eylül 2006, 01:17

Topic dediğin böyle olur... Teşekkürler...

**thebarbarian** · 02 Eylül 2006, 01:33

gerçekten faydalı bilgiler teşekkürler bende çelişkideydim 95 üstü alsammı almasammı...

**kenya** · 02 Eylül 2006, 02:45

Abi ellerine sağlık umarım bu tip bi topic diğerleri içinde kaybolup gitmez

Teşekkürler...

**LesPaul** · 02 Eylül 2006, 03:16

Çok şükür, hasret kaldığımız topiclerden!

Bu topicten fayda sağlayacak arkadaşlar adına çok teşekkürler arkadaşım. Eminim ki bir çok insan bundan sonra kazıklanmayacak

Kendim bilmeme rağmen daha önce bunu aktarmak aklıma gelmemişti. Utandırdın beni

İnşallah daha fazla utanırım, inşallah daha çok forumda böyle topicleri görürüm

Tebrikler..

**Ertuğrul_Öz** · 02 Eylül 2006, 09:33

Güzlel yazı.
Bir iki şey de ben ekleyeyim.

Yüksek oktanlı yakıtlar, Düşük oktana göre dizayn edilmiş motorlarda kullanıldığında sanılanın aksine performansı düşürür dolayısıyla yakıt tüketimini arttırır.

Sebebine gelince yüksek oktan sayılı bir yakıt, alev alma sınırını yükseltmek içerisine Kurşuntetraetil katılmış normal bir yakıttır. Dolayısıyla buji, piston üst ölü noktadayken ateşleme yaptığında yüksek oktanlı yakıtlarda düşük oktanlılara nispeten alev daha yavaş ilerleyecek ve piston bir miktar tembel çalıştıktan sonra güç üretecektir.

Bu durum alt devirlerde farkedilir olmasa da, sıkıştırma oranı düşük motorların eksantrik ve avans ayarları düşük oktanlı yakıta göre ayarlandığından yüksek devirlerde güç düşüşü yaşanacaktır.

**MEGAN66** · 02 Eylül 2006, 09:43

Memin1857 senle ayni fikirdeyim ozellikle benzin istasyonlarinda abi 98 demeleri bundan da belli ayni zaman da sevgili arkadasim ve uyemiz Mertybr125 in bu yaziyi okumasinda fayda var. Kendisi Shellin 100 oktan dedikleri yakitini almakta ve cok kacmakta diye memnun olmaktadir, bilgisine