Çanakkale Harbi, fiilen 3 Kasım 1914 tarihinde başlayıp 9 Ocak 1916 tarihinde İtilaf Devletleri’nin çekilmesiyle sona erdi.
Çarpışmalar toplam 8,5 ay boyunca devam etti.
5 Kasım 1914 yılında Boğazın girişindeki tabyaları imha etmek için yapılan saldırıya iki adet denizaltıyla birlikte 28 adet irili ufaklı gemi 68 topla katıldı.
17 dakika süren bu saldırıda bir top mermisi Seddülbahir Kalesi’ndeki cephaneliğe düşerken 5 subay ile 83 er şehit oldu.
Bunlara “ilk şehit” denmektedir.
18 Mart 1915 günü İtilaf Devletleri’nin toplam irili ufaklı 231 adet gemis ve 1155 top ile hazır bulunuyordu.18 büyük zırhlıdaki top sayısı 712 idi.Bu toplardan 279’u 18 Mart Savaşı’na katılarak 7 saatlik bombardımanda bulunmuşlardı.Türkler’in boğazda toplam 13 tabyası, 230 adet topu var iken, bu toplardan ancak 822’si kullanılabildiği gibi, bunların da 44’ü hasar gördü ve 8 top ta kullanılamaz hale geldi.
Müstahkem Mevkii Komutanlığı tarafından boğaza dik olarak 11 mayın hattı döşendi.Bu hatlardaki toplam mayın sayısı 403’tür.Donanma bu mayın hatlarına kadar gelemedi, ancak ilk hattan 8 kadar mayın sökebildi.Geri kalan 395 mayın döküldükleri yerde durmaktaydı.
8 Mart 1915 gecesi Nusret Mayın gemisi de elde kalan son 26 mayını bu kez kıyıya paralelel olarak 80 kilo ağırlığında, poyraz-lodos istikametinde iki sıra halinde ve 4,5 metre derinliğe döşedi.İlk mayın hattı Selanik adlı gemi tarafından 4 Ağustos 1914’te 22 adet olarak döküldü.Ayrıca diğer mayın hatlarının dördünü 159 mayınla Nusret, dördünü 114 mayınla İntibah, ikisini 48 mayınla Selanik, birini de 37 mayınla Samsun gemileri döşediler.
215 OKKALIK TOP
Rumeli Mecidiyesi’nde görev yapmakta olan 3.Top numara eri Seyit, bir bombardıman sonrasında 14 şehit, 24 yaralıveren tabyasında, kısa bir süre baygınlık geçirdikten sonra kendine gelip, 215 okkalık top mermisini (275 kg, 600 gr) 6 basamaklı bir merdivenden çıkararak namluya sürdü ve Ocean zırhlısını vurdu.
15 Mart 1915 günü, boğaza giren 40 kadar gemiden 3’ü batırıldı, sekizi de ağır hasar aldı.İngiliz+Fransızlar’ın kaybı 800, Türkler’in; Türk+Alman kaybı ise 90 kişidir.O gün Türk tabyalarına atılan yaklaşık 6.000 top mermisine karşı bu kayıp çok azdır.200 yıl boyunca hiç yenilmeyen İngiliz Donanması, ilk defa 18 Mart’ta mağlubiyet acısını tattı.Yine o gün Türk askerlerinin etrafına toplam 1.500 kilo top mermisi düşmüştür.
İtilaf Kuvvetleri donanmasına ait denizaltılar boğazı tam 27 kez geçti.
Daha çok Karadeniz girişini kontrol eden ve Almanlar’dan satın aldığını açıkladığımız Yavuz ve Midilli, Çanakkale Savaşı boyunca Çanakkale Boğazı’na gelmediler.
İstanbul’dan Uzunköprü’ye kadar gelen askerler buradan Gelibolu ve dolayısıyla cepheye dek yürüdüler.Bu uzun yürüyüş 8 gün sürdü.Bu gün bu mesafe otobüsle 4-5 saatte alınmaktadır.
MEZUNSUZ OKULLAR
Kara Savaşı ise 25 Nisan 1915’te başladı.İtilaf Devletleri toplam sekiz yere birden çıkarma yaptılar.Asıl çıkarma yerleri üç olup diğerleri gösteriş çıkarmasıdır.Çıkarmanın ilk başlarında Gelibolu Yarımadası’nın neredeyse tamamını 9.Tümen Komutanı Halil Sami Bey’in birlikleri savundu
.Bu alan 35 kilometre uzunluğunda olup 200 km’lik bir yer kaplamaktadır.Karaya çıkmak için gemilerde bekleşen İtilaf askerlerinin sayısı ise 15.000’dir.(Toplam asker sayısı ise 75.000’dir).
Sadece Seddülbahir’deki Ertuğrul Koyu’na 2.500 asker çıkarılmak istenir.(Bu askerlerin 2.000.i eski bir kömür gemisi olan River Clyde’nin içindedir).
Ertuğrul Koyu’nu savunmakta olan Ezineli Yahya Çavuş, 63 arkadaşı ile 3.000 kadar düşman askerine tam 12 saat boyunca karşı koydu.
Gece yarısı Harapkale’deki bölüğüne çekildiği vakit sadece üç kişi kaldılar.
Yine Ertuğrul Koyu’na düşman toplam 4.650 top mermisi attı.
( Bu sayı, Türkler’in 18 Mart’ta attığı toplam top mermisinin iki katıdır)
Kanlısırt’a üç saat boyunca yapılan bombardımanda ise 17.000 top mermisi düştü.Kara savaşları sırasında karşılıklı hücumlar yapılırken, on milyonda bir ihtimal olan mermilerin havada çarpışması vuku buldu.
Yine kara savaşlarının en şiddetli anında yere düşen mermi sayısı 1.500 adet olup metrekareye ise 6.000 mermi düşmektedir.
19 Mayıs saldırılarında 10.000 kayıp (3.000 şehit, 6.000 yaralı) olmasına karşın Anzaklar’da ise 160 ölü, 468 yaralı vardı.Anzakların o saldırıda makinalı tüfeklerle attığı mermi sayısı 948.000’dir.
2.Tümenin bazı alaylarının yer aldığı cephe uzunluğu 600 m olup her 15 cm’ye bir asker düşmektedir.Her bir askerimize 95 adet mermi isabet etmektedir.
Bu saldırıda İstanbul Tıp Fakültesi öğrencileri (100 öğrenci) ile İstanbul Lisesi (50 öğrenci) öğrencileri de katıldı ve 3 saat içinde şehit oldular.Yaralara merhem sürecek, dertlere derman olacak doktor ve doktor adayları vatanın bu onulmaz yarasına canlarıyla merhem, vatanın büyük dedine yine canlarıyla derman oldular.
Bu sebeple İstanbul Tıp Fakültesi 6 yıl sonra 1921’de hiç mezun veremedi
.O zamanın 1895 doğumlu aydınları ile okumuş ve nitelikli insanımız Çanakkale’de toprak oldular.
Çanakkale Harbi, bir muharebeler silsilesidir.
18 Mart’ta Çanakkale Deniz Zaferi,
25-27 Nisan’da Arıburnu’nde, Seddülbahir’de, Kumkale’de, Beşige’de çıkarmalar başarıyla durduruldu.
Ayrıca 1.Kirte (28 Nisan), 2.Kirte (6-8 Mayıs), 3.Kirte (4-6 Haziran), 1.Kerevizdere (21-22 Haziran), Zığındere (28 Haziran), 2.Kerevizdere (12 Temmuz), 1.Anafartalar (9 Ağustos), 2.Anafartalar (21 Ağustos) muharebeleri zaferle sonuçlandı.
Toplam onüçe yakın muharebe başarı ile yapıldı.
Karşılıklı siperlerin en yakın mesafesi 5-10m’dir.Türk ordusunun düşmandan 4-5 kat daha fazla taarruz yaptığı büyük taarruzlarda ortalama 5-10.000 askerimiz şehit oldu.
İtilaf Devletler, Kara Savaşları için 84 gemi, 75.056 asker, 22.771 hayvan, 3.081 araba ayırmışlardı.
Toplam 8.5 ay boyunca top ve tüfek ustaları 70 adet top, 80.000 adet tüfek tamir ettiler.Bu saylara diğer tamirler dahil değildir.
İngilizler’in uçak sayısı 55-60 iken Türkler’in ise 22’dir.Bozcaada ve Seddülbahir’de birer uçak pisti inşa edildi.İngilizler bu savaşta üç adet balon gemisi, bir uçak gemisi (Arc Royal) kullandılar.Dünyada ilk defa modern (Kara+deniz+hava+denizaltı) savaş yapıldı.
İtililaf Devletleri, Gelibolu’dan çekilirken 40.000 ile 20.000 arasından asker kaybı düşünmelerine rağmen bir kişi bile kayıp vermediler.Ancak çekilme esnasında 9.000 at, katır, eşek; 2.000 taşıt arabası, 200 ağır top alınmış, Gelibolu yarımadası’nı 8-9 Ocak 1916 günü tamamen boşaltmışlardır.
RAKAMLARIN DİLİ
Yaklaşık bir sene süren Çanakkale Savaşı’nda her iki tarafın kaybı 500.000’dir.Türkler’in o gün için toplam 700.000 askeri bulunuyordu. 259 günü karada geçen bu savaşa, toplam 21 Türk Tümeni katıldı.
İngiltere’den bu savaşa 469.000 asker katıldı.Bunlardan 328.000’ni bizat cephede savaştı ve 141.000’ni ise savaşan askerlere destek verdi.
İtilaf Devletleri’nin kaybı
252.000
İngilizler’in kaybı (Sömürge askerleri de dahil)
205.000
Fransızlar’ın kaybı
47.000
Toplam
252.000
Türk tarafın kaybı ise 251.309’dur.Bizzat cephede şehit olanların sayısı değildir.Toplam zayiat dendiğinde; yaralı, kayıp, esir, hava değişimine gönderilen, hastalıktan ölen, hastaneye giden anlaşılmalıdır.
Buna göre:
Bizzat cephede şehit olanların sayısı
55.000
Yaralı
100.000
Kayıp
10.000
Hastalıktan ölen
21.000
Hastalıktan geriye gönderilen
64.000
Toplam
251.000
Çanakkale Savaşı’nda en çok şehit veren illerin sıralaması ise şöyledir;
1.Bursa
3274
2.Balıkesir
3003
3.Konya
2683
4.Kastamonu
2527
5.Denizli
2258
6.Ankara
1926
7.İstanbul
1908
8.Çanakkale
1876
Ayrıca en fazla şehit veren köy; Kastamonu’nun Güzlük Köyü olup, bu kahraman köyümüzden 25 kişi şehit düşmüştür.
Türkler’in zaferiyle sonuçlanmasından dolayı savaş iki sene daha uzayarak, Rusya’nın 300 yıllık Boğazlar’a ve sıcak denizlere inme rüyası böylece yine gerçekleşmedi.
SANCAĞI SELAMLAMADAN GEÇMEYİN
Çanakkale Savaşları’nda görev yapan Alman asker sayısı 500’dür.
Almalar’ın 13 denizaltısı vardı .
Dördü Karadenizde batırıldı, biriyi karaya oturdu, biri de Bulgaristan’a verildi.
İngilizler’in ise 13 denizaltısı vardı; 8’i batırıldı, 5’i görev yaptı.
Marmara’da Türkler’in 8 savaş gemisini batırdılar, 200’den fazla yelkenli mavnayı tahrip ettiler.
Yarbay Mustafa Kemal’in komutanı olduğu 19.Tümenin 57.Alayı, savaşta erinden subayına dek tamamı şehit olan alayımızdır.(Bir alay :810 kişi, 3 tabur). Bu alayımızın sancağını düşman alamadı.
Söz konusu sancak Avustralya Savaş Müzesi’nde sergilenmekte olup, altında şunlar yazılıdır:
“Bu alay sancağı Gelibolu savaş alanından getirilmiş ama esir edilememiştir.Çünkü Türk ordusunun milli geleneklerine göre sancak, alayın son eri ölmeden teslim edilemez.Bu sancak, sonuncu muhafızın da altında şehit olarak yattığı bir ağacın dalına asılı olarak bulunmuştur.
Kahramanlık timsali olarak karşımızda duran bu Türk alay sancağını selamlamadan geçmeyiniz”
İtilaf Devletleri dünyanın her yerinden asker topladılar.
Bunlar arasında 600 kadar gönüllüden oluşan Yahudi Birliği (Siyon Katırcı Alayı) de bulunmaktadır.
Onların bu ufak yardımı günümüzdeki İsrail Devleti’nin kurulmasını kolaylaştırmıştır.
Ayrıca 300 kadar Yunanlı asker de savaş sırasında Saroz Körfezi Karaçalı mevkiine çıkarıldı, ama korkaklıklarından dolayı hemen geri alındılar.
Rakamlara bakıldığında Çanakkale Harbi’nin ne kadar şiddetli ve kanlı geçtiği görülmektedir.Bu özelliği ile dünyadaki eşsiz savaşlardan biridir.Ancak bir özellik daha vardır ki; bu özellik zaferi getirmiştir.O da Mehmetçiğin imanı ve vatan severliğidir.Zira dünyada hiç bir asker komutanlarından ölme emri aldıklarında, bu emri onbinlerce şehit ile yerine getiremezdi.
Hülasa; Çanakkale Harbi, Türk’ün Anka kuşu gibi Balkan Savaşı’ndaki küllerinden doğduğu bir harptir.
İsmail Bilgin-Yazar
Bu şanlı gün kutlu olsun, ama kuru kuruya değil. Anlamını, nedenlerini ve sonuçlarını irdeleyerek kutlu olsun
dreamdark adlı üyeden alıntı
